Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra endurbirti fyrr í dag í færslu á Facebook-síðu sinni grein sem hún ritaði og birt var í Morgunblaðinu í morgun.
Í færslunni leitast Svandís við að færa rök fyrir því af hverju sú fiskveiðistjórnun sem verið hefur við líði hér á landi síðan á 9. áratug síðustu aldar hafi reynst vel.
Hún byrjar á að vísa til þess að á 19. öld hafi fiskifræðingar talið að þorskstofnar væru óþrjótandi. Sú hafi ekki verið raunin og slík staða hafi komið upp í sjónum í kringum Ísland með fleiri fisktegundir en eingöngu þorsk. Í kjölfarið hafi verið tekin sú ákvörðun að leyfilegur afli skyldi byggja á vísindum:
„Fleiri dæmi eru til, svo sem um síldina sem hvarf og hefur svo náðst að byggja upp aftur. Á Íslandi var tekin sú stefna að byggja aflamark á vísindalegum grunni, fyrst með aflareglu í þorski og síðar í öðrum tegundum. Á síðustu árum hafa stjórnvöld fylgt ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar og Alþjóðahafrannsóknaráðsins.“
Svandís segir þessa nálgun hafa gefist að mestu leyti vel en sé þó ekki fullkomin:
„Í stórum dráttum hefur þetta gengið vel þó að enn sé gátunni um slakari nýliðun þorsks eftir 1980 ósvarað. Við veiðum lægra hlutfall af stofninum en verðmætin eru meiri og hagkvæmara að sækja fiskinn. Þá er aldurssamsetning stofnsins betri, bæði vistfræðilega en einnig meira af stærri og verðmeiri fiski, m.v. skýrslur Hafrannsóknastofnunar.“
Hún segir árlega ákvörðun um heildarafla yfirleitt vera mikið umræðuefni sem sé eðlilegt í ljósi þess að ákvörðunin feli í sér mikla efnahagslega þýðingu fyrir fjölmarga. Það sé hluti af lýðræðinu fyrir ráðherrann, sem um þessar mundir er hún, sem tekur ákvörðunina að hlusta á slíkar umræður. Hún segir að besta leiðsögnin sem ráðherra hafi við þessa ákvörðunartöku sé ráðgjöf Hafrannsóknarstofnunar sem sé vissulega ekki óumdeild meðal hagsmunaaðila í sjávarútvegi:
„Í samtölum við hagsmunaaðila kemur stundum fram gagnrýni á ráðgjöf Hafrannsóknarstofnunar og það sjónarmið að rétt sé að meta það í hvert sinn hvort ráðgjöf sé fylgt að fullu. Fiskifræðingar byggja ráðgjöf sína á mælingum og rannsóknum og því er ráðgjöfin besta leiðsögnin sem við höfum. Í hvert sinn sem ráðgjöf er sett fram eru þrír möguleikar. Ráðgjöfin getur verið rétt, hún getur vanmetið stofn eða ofmetið hann.“
„Ef fiskifræðingar vanmeta stofn þýðir það meiri afla í framtíðinni. Ofmeti þeir stofnana þýðir það að áfallið verður minna í framtíðinni ef engar hömlur hefðu verið. Augljóst er að betra er að vanmeta stofn heldur en ofmeta, það er ástæðan fyrir því að varúðarnálgun við stjórnun fiskveiða er skynsamleg nálgun. Þannig hníga öll skynsemisrök að því að fara ætíð eftir ráðgjöfinni. Það hefur gefist ágætlega hingað til og er ástæða þess að ég mun fara að ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar, hér eftir sem hingað til.“
Að endingu leggur Svandís áherslu á eflingu hafrannsókna til að bæta stofnmat á fiski í landhelgi Íslands enn frekar. Það sé gríðarlega mikilvægt fyrir bæði sjávarútveginn og almenning.
