fbpx
Laugardagur 07.desember 2024

Hörð barátta um mikil verðmæti úr flaki Titanic

Kristján Kristjánsson
Sunnudaginn 9. desember 2018 20:00

Titanic sökk í jómfrúarferð sinni.

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Skór, pípa, kokkahúfa og dolla af hárgeli. Þetta virðast ekki vera merkilegir hlutir, hvað þá verðmætir og þeir voru það örugglega ekki þann 14. apríl 1912. En skömmu fyrir miðnætti það kvöld sigldi gufuskipið RMS Titanic, sem var í jómfrúarferð sinni frá Southampton á Englandi til New York í Bandaríkjunum, á stóran borgarísjaka um 600 km sunnan við Nýfundnaland. Klukkan 02.30 aðfaranótt 15. apríl sökk skipið til botns eða niður á tæplega fjögurra kílómetra dýpi. Af þeim 2.244 sem voru um borð létust 1.514. Slysið er því eitt versta sjóslys sögunnar á friðartímum og vekur enn mikla athygli og áhuga fólks. Slysið gerði það að verkum að fyrrgreindir skór, kokkahúfa, pípa og hárgelsdolla eru mjög verðmætir munir í dag.

Þrátt fyrir að frá upphafi hafi verið vitað nokkuð nákvæmlega hvar skipið sökk var ekki heiglum hent að finna flakið og margar slíkar leitartilraunir fóru út um þúfur. Það var ekki fyrr en þann 1. september 1985 sem flakið fannst loksins. Þá tókst bandaríska vísindamanninum og haffræðingnum Robert Ballard að staðsetja flakið. Hann er greinilega ekki vanur að gefast upp því fjórum árum síðar fann hann flak þýska orustuskipsins Bismarck sem var sökkt í orustu á Norður-Atlantshafi 1941 og árið 2002 fann hann flak hraðskeiða tundurskeytabátsins PT-109 sem John F. Kennedy hafði gegnt herþjónustu á. Ballard tryggði sér ekki réttinn til að bjarga verðmætum úr flökunum og hafði ekki í hyggju að gera neitt í þá veru þar sem hann taldi grafarró eiga að ríkja við flökin.

Eftir töluverð lögfræðileg átök var rétturinn til að sækja verðmæti niður að flaki Titanic veittur bandaríska fyrirtækinu RMS Titanic Inc. sem varð síðar hluti af bandaríska fyrirtækinu Premier Exhibitions. Frá 1985 til 2004 gerði RMS Titanic Inc. út átta stóra leiðangra að flaki Titanic og tókst að ná mörg þúsund hlutum upp á yfirborðið. Hluti þeirra var seldur til safna og einkasafnara en stóru safni, um 5.500 munum, var haldið saman og hefur það verið sýnt á fjölda sýninga um allan heim, á vegum Premier Exhibitions, en um 25 milljónir manna hafa sótt þessar sýningar.

Árið 2010 var enn á ný kafað við flak Titanic en þá var markmiðið að ljósmynda flakið og leggja mat á ástand þess eftir tæp 100 ár á hafsbotni.

Safnið selt

2012 glímdi Premier Exhibitions við mikla fjárhagserfiðleika og neyddist til að selja Titanic-safnið á uppboði en dómstóll hafði úrskurðað að selja skyldi safnið í heilu lagi. Byrjunarverð á safninu var um 180 milljónir dollara. Uppboðið átti að vera þann 4. apríl 2012, 10 dögum fyrir 100 ára afmæli slyssins. En uppboðið gat ekki farið fram eins og til stóð því ættingjar þeirra sem létust í slysinu mótmæltu hástöfum og sögðu að um óhugnanlegt grafarrán væri að ræða. Uppboðinu var síðan frestað og síðar kom í ljós að enginn var reiðubúinn til að greiða þær 180 milljónir dollara sem Premier Exhibitions vildu að lágmarki fá fyrir safnið.

Fyrir tveimur árum var Premier Exhibitions, sem og öll dótturfyrirtæki þess, úrskurðað gjaldþrota. Skiptaréttur ákvað síðar að safnið skyldi selja í heilu lagi til hæstbjóðanda ásamt réttinum til að sækja fleiri muni í flak Titanic. Kröfuhafar í bú Premier Exhibitions höfðu krafist þess að safninu yrði skipt upp og einstakir hlutir seldir stakir en því hafnaði dómstóllinn. Eftir töluvert þras úrskurðaði bandarískur dómstóll að selja mætti safnið til hóps vogunarsjóða sem höfðu tekið sig saman um að bjóða í það. Þeir greiddu 19,5 milljónir dollara fyrir safnið. Ef fleiri boð hefðu borist og þau hefðu náð 21,5 milljón dollara hefði verið efnt til hefðbundins uppboðs en þar sem enginn bauð þá upphæð úrskurðaði dómstóllinn að selja mætti safnið til vogunarsjóðanna.

Hópur breskra safna, þar á meðal National Maritime Museum og National Museums Northern Ireland, hafði einnig hug á að bjóða í safnið í samvinnu við Titanic Foundation Limited en féllu frá boði í það þar sem þeim tókst ekki að afla nægra fjármuna til að geta komið með lágmarksboð í safnið en það var einmitt 19,5 milljónir dollara. Ekki er enn ljóst hvað verður um safnið en talsmenn safnanna, sem hugðust bjóða í það, óttast að því verði skipt upp og munirnir því dreifast vítt og breitt og þetta einstaka safn fari því nánast forgörðum. Líklegt má telja að þessi ótti þeirra sé á rökum reistur enda eru vogunarsjóðir þekktir fyrir allt annað en að láta menningarverðmæti sitja í fyrirrúmi, markmið þeirra er aðeins eitt og það er að græða peninga. Þeir hafa því væntanlega séð sér leik á borði með því að kaupa safnið og telja sig geta selt það fyrir hærri upphæð og þannig hagnast og þá væntanlega ekki um neina smáaura.

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

Pressan
Fyrir 2 klukkutímum

105 ára segir þetta vera lykilinn að langlífi

105 ára segir þetta vera lykilinn að langlífi
433Sport
Fyrir 3 klukkutímum
Vuk í Fram
433Sport
Fyrir 3 klukkutímum

Gefur í skyn að Mbappe gæti verið bekkjaður – ,,Hann veit af þessu“

Gefur í skyn að Mbappe gæti verið bekkjaður – ,,Hann veit af þessu“
Pressan
Fyrir 3 klukkutímum

Hversu oft áttu að skipta á rúminu þínu?

Hversu oft áttu að skipta á rúminu þínu?
Fréttir
Fyrir 7 klukkutímum

Heimasíða Virðingar dularfull og illfinnanleg á netinu – „Við munum grípa til allra þeirra ráða til þess að stöðva þetta“

Heimasíða Virðingar dularfull og illfinnanleg á netinu – „Við munum grípa til allra þeirra ráða til þess að stöðva þetta“
433Sport
Fyrir 7 klukkutímum

Amazon Prime bað Slot afsökunar – Ásakaður um að hafa brotið af sér í hálfleik

Amazon Prime bað Slot afsökunar – Ásakaður um að hafa brotið af sér í hálfleik
433Sport
Fyrir 10 klukkutímum

Logi viðurkennir að sagan endalausa í sumar hafi truflað sig – „Það voru 2-3 skipti sem ég hélt að ég væri að fara að pakka í töskur“

Logi viðurkennir að sagan endalausa í sumar hafi truflað sig – „Það voru 2-3 skipti sem ég hélt að ég væri að fara að pakka í töskur“
Fréttir
Fyrir 10 klukkutímum

Henti heimilishundinum í lögregluna

Henti heimilishundinum í lögregluna