Nánast engin hefð er fyrir því að sitjandi forsetar fá mótframboð og enn síður ef sitjandi forsetar mælast með um og yfir 90% í ánægjukönnunum fyrir kosningar. Þó fór það svo að Guðni Th. Jóhannesson, sitjandi forseti, fékk mótframboð og gjörsigraði hann Guðmund Franklín Jónsson í nýafstöðnum kosningum.
En hvað er það sem fær fólk til þess að eyða tíma og peningum í slíka vegferð, þegar nánast engar líkur eru á að viðkomandi hafi erindi sem erfiði?
Ýmsar kenningar eru uppi um ástæður þær sem kunna að liggja að baki slíkri ákvörðun. Guðfinnur Sigurvinsson, starfsmaður þingflokks Sjálfstæðisflokksins, viðraði sína kenningu á Deiglunni nú í morgun og vekur athygli á hreinum fjölda atkvæða og mismunandi vægi þeirra í forsetakosningum annars vegar og þingkosningum hinsvegar. Bendir hann á að forsetaframbjóðendur fá talsverða athygli, mun meiri en þingframbjóðendur og að sami atkvæðafjöldi sem dugði ekki til forsetakjörs, gæti tryggt honum þingsæti í þingkosningum. Guðfinnur skrifar:
Úrslit forsetakosninga koma engum á óvart. Ekki einu sinni þeim frambjóðanda sem tapaði enda vegferðin til Bessastaða vonlaus frá upphafi. Forsetakosningar af þessum toga geta hins vegar verið ágætis mælikvarði á persónufylgi og fylgi við frambjóðanda í einstökum kjördæmum. Auk þess fær forsetaframbjóðandi mun meiri tíma, kynningu og athygli í fjölmiðlum en hann fengi í öðrum kosningum, til dæmis í Alþingiskosningum. Fyrir forsetakosningar hafði Guðmundur Franklín Jónsson helst verið þekktur fyrir digurbarkalegar yfirlýsingar um menn og málefni og fylgisleysi Hægri grænna stjórnmálaflokks sem hann stofnaði á eftirhrunsárunum.
Guðmundur kom fram í viðtölum á kosninganótt og vakti athygli hversu glaðleitur og brosmildur hann var, sér í lagi í ljósi þess að hann hafði þá nýlega verið gjörsigraður. Stangaðist brosmildi hans á við fyrri yfirlýsingar Guðmundar um að vera búinn að pakka í töskur og undirbúa flutning á Bessastaði.
Það virtist koma mörgum á óvart hversu kampakátur frambjóðandinn Guðmundur Franklín var þegar niðurstaðan lá fyrir í ljósi þess að hann hafði verið straujaður af forseta lýðveldisins. Skoðum aðeins nánar. Þegar upp er staðið hlaut Guðmundur 12.797 atkvæði á landsvísu. Hvers virði væri það í öðru samhengi?
Í Alþingiskosningunum 2017 hlaut Flokkur fólksins 13.502 atkvæði á landsvísu og Viðreisn 13.122 atkvæði. Það skilaði hvorum flokki fyrir sig fjórum þingmönnum. Samfylkingin fékk 10.893 atkvæði árið 2016 og þrjá þingmenn kjörna.
Þannig getur Gúnda-fylgi hæglega dugað til að ná fótfestu í íslenskum stjórnmálum. Guðmundur Franklín segist vera „alveg rífandi glaður” að loknum forsetakosningum. Hann segist hafa viljað vekja fólk til umhugsunar og beina athygli þess að baráttumálum sínum. Málum sem eru öll í eðli sínu rammpólitísk.
Reyndar hefur Guðmundur lýst því staðfastlega yfir að hann ætli sér ekki feril í flokkspólitík hér á landi og hyggist ekki á framboð. Hvort það verði raunin vitum við að sjálfsögðu ekki, en af greiningu Guðfinns er ljóst að hann gæti vel átt framtíð fyrir sér þar.
