Tímamót urðu í haust hjá Kvennaathvarfinu þegar þar var ráðinn til starfa félagsráð- gjafi sem veitir börnum þjónustu. Lengst dvaldi barn í athvarfinu í 155 daga í fyrra.
„Það er mikill ávinningur fyrir þau börn sem koma hingað að það sé sérstakur aðili sem tekur utan um þau og vinnur þétt með þeirra mál. Börnin eru þá ekki aukaafurð heldur fá þjónustu,“ segir BergdísÝr Guðmundsdóttir, félagsráðgjafi hjá Kvennaathvarfinu. Hún hóf þar störf fyrir tveimur mánuðum og er þetta í fyrsta skipti sem ráðinn er inn til Kvennaathvarfsins starfsmaður með sérþekkingu á málefnum barna, veitir þeim viðtöl og ráðgjöf.
Hundrað börn dvöldu í Kvennaathvarfinu í fyrra, allt frá dagparti og upp í 155 daga. Það sem af eru þessu ári hefur sami fjöldi dvalið í athvarfinu.
Fer með í skýrslutöku
Bergdís vann meistaraverkefni sitt í félagsráðgjöf við Háskóla Íslands árið 2011 með Kvennaathvarfinu og tók hún þá viðtöl við starfsfólk, mæður og börn. Niðurstöður hennar þá sýndu að taka þyrfti á málefnum barna sem dvöldu í athvarfinu með heildstæðari hætti. Nú starfar hún við að gera einmitt það.
Það er enginn dagur dæmigerður hjá Bergdís „Kannski koma nýir krakkar og þá tek ég á móti þeim, stundum hefur lögreglan samband og þá er ég með börnum í skýrslutöku. Það gefur börnunum hjá okkur mikið öryggi að hér sé starfsmaður sem fylgir þeim og þeirra málum eftir, og að þau finni að þau geti treyst okkur. Mál hvers barns er einstakt og sum eru það alvarleg að nauðsynlegt er að hafa samráð milli margra stofnana, svo sem barnaverndaryfirvalda og félagsþjónustu,“ segir hún.
Útskýrir hvað er ofbeldi
Þegar börn koma í fyrsta skipti í Kvennaathvarfið er vaninn að Bergrún sest niður með þeim. „Ég spyr þau hvort þau viti hvert þau eru komin og af hverju þau eru hér. Sum vita það alveg en stundum þarf að fræða þau. Það er mikilvægt að taka þetta strax föstum tökum því hér áður fyrr héldu sum börnin hreinlega að þau væru komin á gistihús. Við segjum þeim að í Kvennaathvarfið komi konur og börn í neyð sem geta ekki verið heima hjá sér út af ofbeldi. Fyrir sumum börnunum þurfum við síðan að útskýra hvað ofbeldi er.“
Þá bendir Bergdís á að aðstæður barnanna séu afar misjafnar. „Stundum er um að ræða mál sem þurfa lögreglurannsókn, stundum er um að ræða svokölluð heiðursofbeldismál. Það hafa orðið breytingar á samfélaginu sem verða þess valdandi að upp koma mál tengd heiðursofbeldi og heiðursmorðmál. Stundum hafa börnin þegar verið í miklu sambandi við barnavernd eða félagsþjónustu en stundum er enginn sem veit við hvaða aðstæður þau hafa búið.“
Koma allslaus í athvarfið
Dæmi eru um að börn komi algjörlega allslaus í athvarfið, ekki einu sinni með föt til skiptanna. „Oft eigum við eitthvað til að gefa þeim en ég hef líka farið og keypt fyrir þau börn sem eru í mestri neyð,“ segir Bergdís.
Börnunum finnst erfitt að hitta ekki vini sína eins og áður, og fara í skólann. Þegar Bergdís gerði rannsóknina sína voru í athvarfinu stelpur sem höfðu ekki fengið kennslu í þrjá mánuði. „Við erum heppin með að COVID hefur fært öllum þekkingu á rafrænum samskiptum. Skólar hafa verið okkur vinveittir og einn skóli sérstaklega sem hefur komið til móts við börn á höfuðborgarsvæðinu sem þurfa að vera lengi í athvarfinu og þurfa að flytja sig í þann skóla,“ segir hún en öryggisins vegna gefur hún ekki upp um hvaða skóla er að ræða.
Börnin eru almennt afar viljug að ræða sínar aðstæður þegar þau finna að þau geta treyst starfsfólki athvarfsins. „Þau eru auðvitað klók og eru stundum að reyna að passa upp á mömmu. Sumum hefur verið sagt að það megi enginn vita. Mörg segjast ekki vilja segja mömmu hvernig þeim líður svo hún þurfi ekki að hafa áhyggjur af þeim. Við getum þá leitt saman móður og barn. Um leið og maður sest niður með þeim og gefur þeim tíma þá eru þau svo miklir snillingar og svo fær í að ræða sín mál. Mér finnst það sýna hugrekki hjá Kvennaathvarfinu að bjóða börnum upp á sérhæfða þjónustu.“
Greinin birtist fyrst í helgarblaði DV sem kom út 13. nóvember.
