Jóhann Vilhjálmsson hnífasmiður
Jóhann Vilhjálmsson er lærður byssu- og hnífasmiður. Hann vann sem vélstjóri og járnsmiður áður en hann fór til Belgíu í skóla til að læra og fer enn til Belgíu árlega til að kíkja á vini sína í sama fagi, taka þátt í sýningum og læra eitthvað nýtt.
„Ég byrjaði í Héðni 1971, þar lærði ég rennismíðina og eftir það fór ég í vélvirkjun og vélskólann,“ segir Jóhann. „Ég var á sjó alveg til ársins 1990, þá hætti ég og fór upp úr því, 34 ára gamall, í skóla í Belgíu.“
Skólinn sem Jói fór til náms í er Ecole d’Armuriere, í borginni Liege í Belgíu, yfir hundrað ára gamall, og segir Jói að það hafi verið eins og að fara 50 ár aftur í tímann að stíga þar inn. Námið sem Jói lagði stund á er fullgilt nám til fjögurra ára og lærði hann byssusmíðina auk skreytinga, þó að hann segist lítið sinna þeim. Hefur Jói unnið við byssusmíðina síðan, en hann starfar einnig sem hnífasmiður.
„Ég er með hnífasmíði sem ber nafnið Icelandic knives og er búinn að reka litla verslun síðan 2013 á Dalbraut, þar sem ég er líka með verkstæði og sinni bæði byssu- og hnífasmíðinni,“ segir Jói.
Hnífasmíðina lærði hann af kunnum þýskum hnífasmiði, Wolf Borger, sem fallin er frá. „Ég heimsótti hann oft í Rínardalinn, þar sem hann var með stórt verkstæði, í því skyni að kaupa efni og tæki hjá honum og læra meira, hann var guðfaðir minn í hnífasmíðinni.“
Jói kynntist jafnframt öðrum hnífasmiðum í belgíska hnífasambandinu, BKS, sem hann er félagi í. „Ég fer í „mekkaferð“ einu sinni á ári, til að kíkja á vini mína. Fyrst fór ég mikið til að læra eitthvað nýtt, núna er ég meira að kíkja á sýningar og hitta aðra hnífasmiði.“ Jói hefur tekið þátt í fjölda sýninga með BKS, en þær fara fram í litlu þorpi rétt hjá skólanum sem hann lærði fagið í. „Það er í þessum ferðum sem ég kynnist hnífasmiðum víðs vegar að úr heiminum og við berum saman bækur okkar.“
„Það er enginn hér heima að smíða eins hnífa eins og ég geri,“ segir Jói, en hnífarnir hans eru hrein listasmíði. Kaupendur eru bæði innlendir og erlendir og sem dæmi má nefna þá voru nokkrir Tékkar nýfarnir frá honum þegar viðtalið var tekið.
„Hnífarnir eru vinsælir sem gjafir og töluvert dýrari en verksmiðjuhnífar, að meðaltali fara 2–3 dagar í hvern hníf þannig að þeir eru ekki á Kínaverði,“ segir Jói.
Hann er nýlega búinn að selja hníf til Ameríku og í slíkum tilvikum segir hann kaupendur hafa einhverja hugmynd um hvað þeir vilja, hann sendi þeim myndir og þeir velji síðan. „Á hverjum degi detta hér inn ferðamenn, sumir bara til að skoða, aðrir til að kaupa, eins og gengur og gerist.
Einstaka veiðimenn vilja vandaða hnífa,“ segir Jói, „veiðimenn sem eiga allt nú orðið og vinirnir gefa hnífa í stórafmælisgjafir og af öðrum tilefnum. Ég hef ekki mikinn tíma í sérsmíði, en það er alltaf hægt að fá áletranir og ég reyni að verða við sérþörfum ef þær eru einhverjar, eins og til dæmis hvað varðar lengd og form.“ Jói smíðar líka vasahnífa og þeir taka jafnvel þrjá daga í smíði.
Sonur Jóa, 16 ára, er byrjaður að smíða hnífa og því líklegur arftaki föður síns. „Já, hann hefur smíðað hnífa, en á þessum aldri er auðvitað margt við að vera og margt fleira sem er skemmtilegra þegar maður er unglingur.“
