Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráðherra hefur óskað eftir því við ríkislögreglustjóra að ásakanir um að þjóðfélagsstaða þolenda og geranda hafi áhrif á meðferð kynferðisbrota hjá lögreglu og dómstólum verði teknar til alvarlegrar skoðunar innan lögreglunnar.
Þetta kemur fram í pistli sem Áslaug birti í Morgunblaðinu í dag og á Facebook-síðu sinni.
Áslaug segir að miklum fjármunum hafi verið varið í að bæta málsmeðferð og verklag hjá lögreglu í þessum málaflokki og því séu þessar ásakanir, sem reifaðar hafa verið í fréttum undanfarið, mikil vonbrigði. Áslaug rekur þær umbætur sem gerðar hafa verið í málaflokknum frá árinu 2018:
„Allt frá árinu 2018 hefur verið unnið eftir sérstakri aðgerðaáætlun í réttarvörslukerfinu í málum er varða kynbundið ofbeldi. Miklum fjármunum hefur verið ráðstafað til að bæta málsmeðferð, efla rafrænt gagnaflæði og uppfæra rannsóknarbúnað og verklag hjá lögreglu. Lögreglumönnum hefur verið fjölgað í kynferðisbrotadeildum, upplýsingagjöf til brotaþola hefur verið bætt, persónulegra viðmót hefur verið innleitt og kærendum boðið upp á sálfræðimeðferð fyrir og eftir skýrslutöku. Þá hefur þjálfun lögreglumanna verið aukin, bæði þegar kemur að kynferðis- og heimilisofbeldi.
Samhliða hefur verið unnið að endurskoðun lagaákvæða er varða slík afbrot. Í febrúar voru t.d samþykkt lög um kynferðislega friðhelgi annars vegar og um umsáturseinelti hins vegar. Þá hafa verið lögð fram frumvörp sem veita brotaþolum aukinn aðgang að upplýsingum og gögnum og til að taka harðar á brotum gegn börnum. Þau ná vonandi fram að ganga á nýju þingi. Í dómsmálaráðuneytinu er einnig verið að vinna að útfærslu hugmynda um styttingu málsmeðferðartíma í sakamálum.
Allt er þetta mikilvægt og til þess fallið að bæta stöðu þolenda án þess að það komi niður á réttarstöðu þeirra sem grunaðir eru um ofbeldi.“
Áslaug segir að eftir þessa vinnu séu það mikil vonbrigði að fram komi ásakanir um að atriði á borð við þjóðerni og geðheilsu hafi áhrif á það hvort þolendum sé trúað, sem og að langur rannsóknartími leiði stundum til þess að gerendur fái mikinn afslátt af refsingu. Slíkar ásakanir beri að taka alvarlega:
„Ég hef óskað eftir því við ríkislögreglustjóra að þetta verði tekið til alvarlegrar skoðunar innan lögreglunnar. Mikilvægt er að bregðast málefnalega við allri gagnrýni og veita traustvekjandi svör við áleitnum spurningum. Eru brögð að því að lögreglumenn fari í manngreinarálit við rannsóknir kynferðisbrota? Hvernig verður best tryggt að þolendum sé ávallt sýnd tilhlýðileg nærgætni og virðing? Þolendur verða að geta treyst lögreglunni. Orð og efndir verða að fylgjast að í þessum efnum rétt eins og öðrum.“
