Hefur fyrirgefið gerendum eineltisins- Eyddi mánuðum í netavinnu á Kvíabryggju – Lagði allt undir fyrir tónlistina
Herbert Guðmundsson er höfundur lags sem margir líta á sem nokkurs konar holdgervingu níunda áratugarins á Íslandi. Hann kom fyrst fram á sjónarsviðið í byrjun áttunda áratugarins og er óhætt að segja að hann sé með afkastameiri tónlistarmönnum landsins. Líklega eru fáir sem ekki þekkja lög á borð við Can’t Walk Way, Hollywood eða Svaraðu. Hann lítur á vandamálin sem undanfara tækifæranna og hann hefur svo sannarlega fengið sinn skerf af hvoru tveggja.
Hann er kallaður Hebbi og hann ólst upp í Laugarneshverfinu. Örverpið í fjögurra systkina hópi. Hann kveðst hafa upplifað það snemma í æsku að hann stóð út úr hópnum, hann var ekki eins og allir hinir. „En svo var það þannig að allir þeir sem stóðu út úr og voru að gera eitthvað urðu fyrir einhverju aðkasti.“
Varstu lagður í einelti?
„Já, það var mikið gert grín að mér, verið að hrekkja mig og berja mig og hrinda mér. Hrópað á eftir mér. Það byrjaði tiltölulega snemma. Ég var mjög opinn, tær og ófeiminn og gaf þannig kannski færi á mér. Svo þegar maður byrjaði í skólahljómsveitinni, Raflost, varð maður áberandi og það fór illa í krakkana.
Í mörg ár sópaði ég þessu undir teppi og pældi ekkert í þessu. Mér finnst alltaf sorglegt þegar ég les frásagnir af einelti í dag. Ég veit hvernig þetta er. En ég er ekki beiskur eða reiður í dag, alls ekki. Ég tók á þessu öllu með 12 spora kerfinu á sínum tíma. Ég vil ekki vera fastur í fortíðinni.“
Hebbi var 12 ára þegar hann lærði fyrstu gítargripin hjá Þóri Baldurssyni, sem margir þekkja úr Savanna tríóinu. „Og þá var bara ekki aftur snúið, þá byrjaði þetta, þessi svakalegi tónlistaráhugi.“
„Í mörg ár sópaði ég þessu undir teppi og pældi ekkert í þessu“
Þetta var um miðbik sjöunda áratugarins sem í hugum margra er gullöld í tónlistinni. „Ég næ þarna Bítlunum þegar þeir eru að byrja, og Stones og svo kemur hippatímabilið, Creedence Clearwater og Janis Joplin, þetta var rosaleg flóra í tónlist,“ segir Hebbi og raular línu úr laginu „All right now“ með miklum tilþrifum. „Það var svo mikil gróska á þessum tíma og svo æðislegur „fílingur“.
Herbert hóf ferilinn sem rokkari, 16 ára gamall í hljómsveitinni Tilveru. Það reyndist góður skóli að vera „lead singer“ í alvöru rokkbandi.
„Svo bara einhvern veginn kom hvert bandið á fætur öðru. Þegar ég horfi til baka þá sé ég að flestir sem voru með mér í bransanum gáfust upp að lokum en ég sagði alltaf: „það kemur að þessu á endanum, „your time is gonna come“ eins og segir í Zeppelin-laginu. Fyrsta sólóplatan mín, sem kom út 1977, var rökkuð niður, hún var gjörsamlega jörðuð. En ég gafst samt ekki upp. Það var eitthvað sem sagði mér að halda áfram. Ég vann ýmis störf, fór til dæmis á sjóinn og var kokkur á loðnubátum, – ég hef aldrei verið latur til vinnu. Og ég hafði alltaf tónlistina með. Og svo árið 1985 þá gerist það. Þá kemur þessi bomba.“
Einhver staðar heyrði ég að Can’t Walk Away hefði orðið til í fangelsi?
Já, það fæddist í gæsluvarðhaldsklefa númer sex á Skólavörðustígnum. Þar var ég í mánuð. Þetta var mörgum árum áður en platan kom út. Ég var að vinna sem kokkur á fragtskipi og var beðinn um að taka pakka með ákveðnum efnum með mér heim. Ekki sterk efni samt. Þetta átti að vera „easy money“ og græðgin auðvitað varð manni að falli. Svo er maður bara böstaður og settur inn, þeir héldu að ég væri aðaldíler landsins. Sem ég var náttúrlega ekki,“ segir Hebbi sem eyddi jafnframt nokkrum mánuðum í netavinnu á Kvíabryggju fyrir fyrsta og eina skiptið sem hann gerðist brotlegur við lög.
„Í dag sé ég að þetta var góður skóli, að vera í gæsluvarðhaldi“
Það reynist mönnum þó sjaldnast auðvelt að sitja inni. „Frelsissvipting er aldrei góð. En í dag sé ég að þetta var góður skóli, að vera í gæsluvarðhaldi. Ég lærði að tefla og drakk í mig bækur, las nánast eina bók á dag. Ég samdi á gítarinn og samdi þetta lag sem ég átti síðan í farteskinu í mörg ár. Ég hefði ekki viljað fara á mis við þetta.“
Aftur að árinu 1985. Sólóplatan hans Hebba, Dawn of the Revolution kemur út og slær í gegn. Hann hafði lagt allt undir til að gefa plötuna út og það skilaði sér. Skyndilega þekkja allir lagið Can’t Walk Away sem rýkur upp vinsældalistann.
„Það var auðvelt að slá í gegn 1985, miklu auðveldara en í dag. Það var bara Rás 1 og Rás 2 og svo RÚV. Þú komst í Skonrokk þáttinn á RÚV og daginn eftir vissi öll þjóðin hver þú varst.
Ég var duglegur að „prómótera sjálfan mig, spilaði í félagsmiðstöðvunum og böllum og svo bara gerist það að platan, lagið og myndbandið við lagið slær í gegn. Þarna stimplaði ég mig inn, síminn stoppaði ekki og það var gigg eftir gigg. Þetta var eins og að vera inn í stormi. Ég tók öllu og ég var þakklátur fyrir að hafa svona mikið að gera.“
Rúmlega tíu árum síðar sló lagið aftur í gegn. „Þá var lagið gefið út á geisladiski og mig minnir að einhver útvarpsstöð, FM957 held ég, hafi farið að spila lagið sem kynningarlag í útvarpsþætti og í kjölfarið hafi síminn ekki stoppað hjá þeim; allir vildu fá að vita hvaða lag þetta væri eiginlega og hver það væri sem söng það. Ég er fastur liður á 85-balli Menntaskólans við Sund, svo fóru hinir menntaskólarnir að taka það upp. Núna er ég búinn að syngja í meira og minna öllum menntaskólum höfuðborgarsvæðisins síðustu ár.“
Undir lok tíunda áratugarins kynntist Hebbi kókaíni. Það reyndust ekki góð kynni og hann missti brátt tökin. Neyslan tók yfir, frá árinu 2000 til 2007.
„Ég er auðvitað alkóhólisti en hef aldrei verið brennivínsmaður, bara svona að sulla. En svo kynntist ég kókaíninu og þá var eins og heimurinn loksins funkeraði. Í fyrsta skiptið hugsaði ég bara „Jess, þetta er málið!“ Svo dróst maður inn í þennan félagsskap. Ég var farinn að fara í undirheimana á Íslandi og það er ógeðslegur heimur.“
„Þessi sjúkdómur er þannig að hann telur manni trú um að maður sé ekki með hann“
Í nokkur skipti komu upp atvik þar sem Hebbi fékk ástæðu til að opna augun og hugsa: „Hvað er ég eiginlega komin í?“ Í eitt skipti réðst vinur hans á hann. Besti vinur hans. Hann minnist þess einnig að hafa verið í partíi í einu af dópbælum bæjarins. Í næsta herbergi lá ung stúlka. Seinna fékk hann að vita að stúlkan hefði legið látin í herberginu allan tímann, og enginn gert neitt.
„Þú verður svo afskaplega veruleikafirrtur. Þér finnst þetta allt í lagi, þú ert bara aðeins að fá þér. Þessi sjúkdómur er þannig að hann telur manni trú um að maður sé ekki með hann. Fyrst er þetta bara um helgar, svo bætast við mánudagar og þriðjudagar. Að lokum getur þú ekki lifað daginn af án þess að fá þér í nefið. Þú færð þér og ert klár í daginn. Allt fer að snúast um neysluna.
Einn daginn gerðist það síðan að ég fékk einhvers konar „moment of clarity“ eins og ég segi. Ég vaknaði einn daginn og hugsaði „Þetta gengur ekki.“ Svo einfalt var það. Ég hringdi á Vog og pantaði pláss. Á næsta ári verð ég búinn að vera edrú í tíu ár.“
Herbert hefur tekið til í rústum fortíðarinnar. „Þessi djöfullegi sjúkdómur skaðar alla í kringum þig. Seinna þegar ég tók níunda sporið hitti ég alla sem ég hafði skaðað þegar ég var í neyslu. Ég þurfti að biðja fjölskyldu mína fyrirgefningar, fyrrverandi konuna mína, og börnin sem ég hafði sært djúpt.“
Hebbi hefur komið víða við í gegnum árin. Hann hefur unnið hjá Landsbankanum, rekið ísbúð í Svíþjóð, unnið hjá Rafmagnsveitunni auk þess að hafa verið bókasölumaður í 30 ár og leiða má líkur að því að hann hafi bankað á dyrnar á hverju einasta heimili á landinu. En alltaf var hann með annan fótinn í tónlistinni og afköstin eru mikil. „Ég tók þá ákvörðun eftir hrunið að ég ætlaði mér að lifa af tónlistinni, og það hefur tekist.“
Hebbi hefur komist í gegnum hindranir lífsins með óbilandi jákvæðni og æðruleysi. Fyrir fimm árum nálguðust hann tveir kvikmyndagerðarmenn, Friðrik Grétarsson og Ómar Sverrisson. Þeir vildu gera heimildamynd um manninn sem þekkir poppbransann út og inn og segja frá lífi hans og ferli, sigrum og ósigrum. Og Hebbi sló til, og það sem meira er, gaf framleiðendum leyfi til að leggjast í rannsóknarvinnu og tala við samferðamenn hans og vini til að fá að kynnast Herberti Guðmundssyni.
Útkoman er heimildamyndin Can’t Walk Away sem verður frumsýnd þann 15. október næstkomandi, eftir fimm ára meðgöngu. Sjálfur mun Hebbi ekki sjá myndina fyrr er á forsýningunni. Eftirvæntingin er mikil.
„Ég veit bara að hún er sannsöguleg og heiðarleg. Þetta saman mun virka til góðs,“ segir hann.
„Ég vona að fólk hafi fengið góða tilfinningu í brjóstið þegar það gengur út úr bíóinu. Þrátt fyrir allt sem ég hef gengið í gegnum þá er einhver þráður, birta, gleði og jákvæðni sem hefur hjálpað mér í gegnum þetta. Vegna þess að allt sem þú einblínir á, það vex. Ég vona að það smiti út frá sér.“
