Í grein sem birtist í Morgunblaðinu í dag vekur Björn Leví Gunnarsson, þingmaður Pírata, athygli á því hve algengt það er  fólk sé skipað í embætti án þess að starfið sé auglýst. Í samantekt forsætisráðuneytisins frá því í fyrra kom fram að um 20% af embættisskipunum á árunum 2009-2022 hafi verið án auglýsingar.

„Nú er vissu­lega gefið svig­rúm í lög­um til þess að færa fólk til í starfi án aug­lýs­ing­ar – en um­sagn­ir og álit um þær laga­breyt­ing­ar gerðu ráð fyr­ir því að sam­bæri­legt starf yrði þá laust á sama tíma og yrði þá aug­lýst: að eft­ir sem áður yrðu jafn­marg­ar stöður alltaf aug­lýst­ar,“ segir í greininni.

Björn segir þessi rök hljóma skynsamlega en skoða þurfi hvernig umrædd heimild sé notuð. Hann tekur dæmi um tvo ríkisstarfsmenn, annars vegar embættismann sem skipaður var í stöðu án auglýsingar í síðustu viku og hins vegar þjóðminjavörð sem skipaður var í það starf um árið, án auglýsingar.

„Í þess­um tveim­ur ný­legu til­vik­um er um stöðuhækk­un að ræða, svo strangt til tekið er ekki verið að flytja fólk til í starfi. Það er verið að veita fólki stöðuhækk­un og aug­lýs­ing­in sem kem­ur í kjöl­farið er vegna ann­ars kon­ar starfs en þess sem hefði átt að aug­lýsa.“

„Góð vís­bend­ing um að það sé eitt­hvað mikið að í ís­lensk­um stjórn­mál­um“

Björn minnist þá þess þegar hann mætti í kosningaumræðuþátt á Stöð 2 þar sem hann var spurður út í þann orðróm að fólk annars staðar í stjórnmálunum hefði áhyggjur af því að fara í ríkisstjórn með Pírötum, því flokkurinn hefur „svo mikil prinsipp.“

„Að ef það kæmi upp eitt­hvað prinsipp­mál þá mynd­um við segja okk­ur úr rík­is­stjórn eft­ir nokkra sól­ar­hringa.

Þetta er mjög áhuga­verð spurn­ing, því stjórn­mál hljóta að snú­ast um prinsipp. En við erum kannski orðin svo vön því að stjórn­mála­menn selji sálu sína á alt­ari valds­ins að við ein­fald­lega bú­umst ekki við nein­um prinsipp­um.“

Björn segir fyrrverandi ritstjóra Morgunblaðsins, Styrmi Gunnarsson, hafa orðað þetta eftirminnilega í kjölfar hrunsins:

„Ég er bú­inn að fylgj­ast með þessu þjóðfé­lagi í 50 ár. Þetta er ógeðslegt þjóðfé­lag, þetta er allt ógeðslegt. Það eru eng­in prinsipp, það eru eng­ar hug­sjón­ir, það er ekki neitt. Það er bara tæki­færis­mennska, valda­bar­átta.“

Björn svaraði spurningunni þó á annan veg:

„Við erum bara að krefjast fag­legra vinnu­bragða. Við sjá­um póli­tísk­ar ráðning­ar sem við sætt­um okk­ur ekki við. Það eru nú ekki mikl­ar kröf­ur að gera til stjórn­mál­anna, að vinna fag­lega. Okk­ur finnst það rosa­lega litl­ar kröf­ur. Sjálf­sagðar kröf­ur.“

Björn segir að Píratar hlaupist ekki undan ábyrgð, flokkurinn krefjist ábyrgðar. Honum finnst endurteknar stöðuhækkanir án auglýsingar ekki vera fagleg vinnubrögð.

„Við eig­um að geta gert bet­ur og þurf­um að gera kröfu um að stjórn­mála­menn geri bet­ur. Það ætti að hringja öll­um viðvör­un­ar­bjöll­um þegar stjórn­mála­flokk­ar treysta sér ekki til sam­starfs við flokk sem ger­ir ein­fald­ar kröf­ur um fag­leg vinnu­brögð.

Það er góð vís­bend­ing um að það sé eitt­hvað mikið að í ís­lensk­um stjórn­mál­um – „tæki­færis­mennska, valda­bar­átta.““