„Makrílfrumvarp ríkisstjórnarinnar er því endanleg og formleg staðfesting á því að VG hafnar þeirri hugmyndafræðilegu nálgun auðlindanefndar sem allir flokkar voru sammála um á sínum tíma. VG er að kúvenda í einu stærsta prinsipp máli íslenskra stjórnmála síðustu tvo áratugi. Að því leyti markar makrílfrumvarpið þáttaskil.“
Svo ritar Þorsteinn Pálsson, fyrrverandi forsætisráðherra, í pistli á Hringbraut í dag, en Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra lagði nýverið fram frumvarp um nýtt auðlindaákvæði í stjórnarskrá sem opnar fyrir þann möguleika að tillögur auðlindanefndar um gjald fyrir tímabundin afnot, verði ákveðin í almennri löggjöf.
Þorsteinn segir það ólán að Framsóknarflokkurinn skuli ekki vera „áhrifaríkari“ og telur Sigurð Inga, formann flokksins, þurfa sterkari stuðning í könnunum til að ná fram málamiðlunum í málinu:
„Ef Framsókn stæði sterkt í skoðanakönnunum er allt eins líklegt að hún hefði getað knúið fram málamiðlun sem breið samstaða hefði getað tekist um. Hugsanlega með því að halda gjaldtökunni óbreyttri en lögfesta tímabundna aflahlutdeild í makrílstofninum. Sigurður Ingi Jóhannsson er af þeirri stærðargráðu í pólitík að hann hefði verið líklegur til að sýna bæði vilja og getu til að ná slíku fram ef flokkurinn hefði meira vægi. Óneitanlega væri það líka í betra samræmi við stöðu Framsóknar á miðjunni. Þegar öllu er á botninn hvolft og í ljósi allra aðstæðna má því segja að það sé ólán að Framsókn skuli ekki vera áhrifaríkari í þessu máli en raun ber vitni.“
Þorsteinn reifar málið og segir ágreiningin snúast um tvennt:
„Í fyrsta lagi hvort úthlutun aflahlutdeildar eigi að vera tímabundin eða ótímabundin. Í öðru lagi hvort greiða eigi fyrir verðmæti veiðiréttarins í tiltekinn tíma eins og auðlindanefnd lagði til eða hvort leggja eigi auka tekjuskatt á útgerðina og verðlauna menn fyrir lélegan rekstur, sem er hugmyndafræði ríkisstjórnarinnar.“
Hann segir einnig að langstærsta ágreiningsefnið sé það prinsipp hvort veiðirétturinn eigi að vera ótímabundinn eða tímabundinn, til dæmis í 20-25 ár:
„Stóra breytingin í íslenskri pólitík er sú að VG er nú forystuflokkurinn gegn tímabundinni aflahlutdeild.“
Þorsteinn nefnir sérstaklega að aðferðin við skattlagninguna sé mikilvæg og hafi almenna þjóðhagslega þýðingu:
„Skattlagning tímabundinna heimilda getur bæði gerst á markaði og eins með því að lögfesta fast gjald fyrir hverja einingu í aflahlutdeildinni. Auka tekjuskattur stríðir í sjálfu sér ekki gegn tímabindingu þótt sú aðferð sé þjóðhagslega óhagkvæm og geti tæplega talist greiðsla fyrir aðgang að auðlind.“
