Sighvatur Björgvinsson, fyrrverandi heilbrigðisráðherra og ötull greinahöfundur, segir að það sé ekkert athugavert við að benda fólki á að það sé orðið af þungt. Slíkt sé kallað fitusmánun í dag en raunveruleikinn sé sá að þeir sem fitna sjái sjálfir um að fitusmána sig.
Þetta kemur fram í grein sem Sighvatur birti á Kjarnanum í gær.
Sighvatur segir:
„Setjum sem svo, að ég segi við vin minn: „Þú ert orðinn allt of þungur. Það veldur öllum, sem þér þykir vænt um, sálarkvölum – konunni þinni, börnunum þínum, vinunum þínum – og sjálfum þér miklu heilsutjóni“, þá telst ég vera að fitusmána vin minn algerlega að ósekju og sjálfum mér til mikils ámælis. Sá vinur minn, sem orðinn er 140 til 150 kg. á þyngd, hefur algerlega séð um það sjálfur að fitusmána sig. Á við engan annan en sjálfan sig að sakast og getur til einskis annars leitað en fyrst og fremst til sjálfs sín að takast á við það vandamál sitt með árangri og með annari hjálp, sem hinn fitusmáði verður þó sjálfur og einn að bera sig eftir.“
Tilefni greinar Sighvats er umfjöllun Kveiks á RÚV um offitu barna en í þættinum kom fram að vandamálið er stærra á landsbyggðinni en á höfuðborgarsvæðinu. Sighvatur bendir á að í hans ungdæmi á Ísafirði hafi aðeins verið einn feitur skóladrengur og hann hafi verið kallaðu Nonni feiti. Sighvatur telur að ástæðan fyrir því að offita meðal barna hafi verið svo lítil áður fyrr samanborið við samtímann sé sú að áður fyrr hafi foreldrar borið ábyrgð á uppeldi barna sinna:
„Nei, það var einfaldlega vegna þess, að uppeldi barna var í höndum foreldra. Foreldrarnir vissu hvaða matur væri heilsusamlegur. Foreldrarnir réðu hverjir vasapeningar barnanna voru og studdu það síður en svo, að þeir peningar, sem foreldrarnir veittu okkur börnunum, væru notaðir til þess að kaupa eintómt slikkeri og gosdrykki – hvað þá heldur hættulega orkudrykki eða koffíndrykki eins og nú tíðkast en þá voru ekki til. Heilsugæslustöð var þá ekki til vestur á Ísafirði, en hann Ragnar, heimilislæknirinn okkar, þurfti mér vitanlega aldrei að ráðleggja foreldrum mínum eitt né neitt til þess að halda mér burtu frá offitu. Það gerðist einfaldlega af sjálfu sér – eins og það virðist gerast af sjálfu sér að börnin á þessum slóðum séu nú orðin í meiri ofþyngd en nokkurs staðar annars staðar á landinu. Og í Kveik virtist vera að það væri sök heilsugæslustöðvarinnar. Þar þyrfti fleiri starfsmenn: Líkamsþjálfa, fæðuspecialista, fjölskylduráðgjafa, menntaða fagmenn og fagkonur. Aldeilis hreint ekki neina fitusmánara.“
Sighvatur segist sjálfur hafa glímt við offitu á miðjum aldri en hann hafi tekist á við vandann. Ofþyngdinni hafi fylgt veikindi sem honum hafi tekist að yfirstíga. Ofþyngdin hafi jafnframt minnkað, leikur enginn vafi á því í huga Sighvats hver sé ástæðan fyrir því:
„Ofþyngdin hefur líka dalað. Verulega. Hvers vegna? Vegna þess, að ég bar sjálfur ábyrgð á því hvernig komið var. Og ég bar sjálfur og ber ábyrgð á því að hafa tekist á við vandamálið – og náð árangri. Það hefur enginn gert fyrir mig. Engin heilsugæslustöð. Enginn fjölskylduráðgjafi, Enginn næringarfræðingur. Enginn opinber starfsmaður. Foreldrarnir öxluðu ábyrgðina á mér á meðan ég var barn. Sjálfur hef ég þurft að axla ábyrgðina síðan. Ég – eins og við öll – veit hver ber ábyrgðina. Ég – eins og við öll – veit hvernig á að takast á við vandamálið. Ég – eins og við öll – veit að orðið „fitusmánun“ á við þann, sem þannig hefur sjálfur smánað sig en ekki hinn, sem bendir á hvað hefur gerst og hvetur þann, sem ábyrgðina ber, til þess að takast á við sitt eigið vandamál.“
Heilbrigðisráðherrann fyrrverandi segir að eftir barnæskuna beri aðeins hinn feiti ábyrgð á offitu sinni. Sá sem fitusmánaði sig sjálfur, þ.e. hinn feiti, sé sá eini sem geti unnið bug á vandamálinu. Til þess þurfi vilja til að ná árangri.
