„18–20 fjölskyldur og einstaklingar sem eiga íbúðarhúsnæði í Grindavík hafa hingað til verið útilokaðir frá sölu til félagsins. Þeir sitja enn eftir, með eignir sem enginn vill kaupa, með lántökur á bakinu, og í fullkominni óvissu. Þetta er ekki aðeins fjárhagslegt áfall. Þetta hefur djúpstæð áhrif á líf fólks, andlega heilsu þeirra og framtíðarmöguleika,“
segir Bryndís Gunnlaugsdóttir lögfræðingur og grindvíkingur í grein sinni. Segir hún það hafa verið mikið fagnaðarefni þegar stjórnvöld stofnuðu Fasteignafélagið Þórkötlu til að kaupa fasteignir í Grindavík í kjölfar náttúruhamfaranna. Margir íbúa bæjarins hafi þá fundið von um að geta hafið nýtt líf, án þess að sitja uppi með verðlausar eignir og vanmátt.
Eftir standi þó um 20 fjölskyldur sem enn hafa ekki getað selt eignir sínar til fasteignafélagsins. Segir Bryndís þær standa frammi fyrir gjaldþroti kaupir fasteignafélagið ekki eignirnar.
„Ef Fasteignafélagið Þórkatla kaupir ekki þessar eignir standa þessar fjölskyldur frammi fyrir raunverulegri gjaldþrotahættu. Mörg hafa þegar þurft að kaupa eða leigja aðra fasteign til að halda áfram lífinu utan Grindavíkur. Þau eru nú í þeirri stöðu að reka tvö heimili – eitt sem þau búa í utan Grindavíkur, og annað í Grindavík. Það er óviðráðanleg staða fyrir venjulegt fólk, þ.e. að reka tvö heimili. Sumir munu neyðast til að flytja aftur til Grindavíkur — ekki af eigin vilja, heldur vegna þess að þau hafa ekki fjárhagslega burði til að halda úti tveimur heimilum meðan þetta óvissuástand varir.“
Bryndís segir það hafa verið ákvörðun ríkisins að reisa varnargarða í kringum Grindavík, ákvörðun sem var og er skiljanleg. Án varnargarða hefði hraun runnið yfir að minnsta kosti hluta Grindavíkur og tjónið fallið undir Náttúruhamfaratryggingu Íslands.
„Þessar fjölskyldur og einstaklingar hefðu fengið tjón sitt bætt ef hraun hefði farið yfir íbúðir þeirra en vegna ákvarðana ríkisins eru húsin heil, en á sama tíma er varað við búsetu í Grindavík. Þessar fjölskyldur eru skildar eftir. Í millibilsástandi sem virðist engan enda ætla að taka.“
Bryndís rifjar upp að á íbúafundi í Grindavík fyrir kosningarnar í nóvember 2024 lýstu allir þeir flokkar sem nú sitja á Alþingi stuðningi við að allir einstaklingar gætu selt húsnæði sitt til Fasteignafélagsins Þórkötlu.
„Það er því ekki aðeins siðferðisleg skylda heldur pólitísk ábyrgð að standa við þau orð.
Ég endurtek – öll stjórnmálaöfl á þingi lofuðu fyrir kosningar að Fasteignafélagið Þórkatla myndi kaupa upp allar eignir einstaklinga til að verja fjárhag og velferð íbúa.“
Fasteignafélagið hefur þegar keypt eignir fyrir rúmlega 71 milljarð og ríkið varið 19 milljörðum í varnargarða. Kostnaður ríkisins af því að verja þessar 18-20 fjölskyldur er 1–1,5% kostnaðarins við aðgerð sem nú þegar hefur verið framkvæmd. Það er að segja ef allar fjölskyldurnar velja að selja til fasteignafélagsins.
„Eftir alla þá fjármuni sem hafa verið settir í Fasteignafélagið Þórkötlu og varnargarða er þá eðlilegt að skilja 18-20 fjölskyldur eftir?“
Bryndís bendir á að fyrir þingi liggi frumvarp um breytingar á lögum um kaup á íbúðarhúsnæði í Grindavík. Markmið laganna er að verja fjárhag og velferð íbúa í Grindavíkurbæ í ljósi óvissuástands vegna jarðhræringa með því að gefa einstaklingum í bæjarfélaginu kost á að losna undan þeirri áhættu sem fylgir eignarhaldi íbúðarhúsnæðis í bænum.
„Nú er því tækifæri fyrir þingmenn til að standa við gefin loforð og breyta lögunum á þann hátt að þessar 18-20 fjölskyldur fái sama skjól og aðrir. Að Fasteignafélagið Þórkatla fái að klára sitt verkefni að verja fjárhag og velferð allra íbúa í Grindavík.
Hvergi á Íslandi eigum við að líða það að sumir sitji eftir vegna formsatriða eða pólitískrar þreytu. Grindvíkingar hafa fundið samhug og stuðning þjóðarinnar en nú þarf að tryggja að engin verði skilin eftir. Hjálpum öllum Grindvíkingum!“
Lesa má grein Bryndísar í heild sinni hér.
