„Það sem kom fyrir mig getur hent alla þá sem undirgengust faðernispróf á Íslandi á áttunda áratuginum. Prófið sem var notað var meingallað og því fékk ég ranga niðurstöðu. Mér finnst því hróplegt óréttlæti að ég þurfi að fara fyrir dómstóla til þess að fá viðurkenningu á því hver sé raunverulega faðir minn,“ segir Kristín Jónsdóttir í samtali við DV. Kristín, sem er íslenskur ríkisborgari en hefur verið búsett utan landsteinanna bróðurpart lífsins, fann á dögunum líffræðilegan föður sinn í Texas í Bandaríkjunum. Hún freistar þess nú að fá hann skráðan á fæðingavottorð sitt en þarf að leita til íslenskra dómstóla þó að öll nauðsynleg gögn séu til staðar. Faðir hennar yrði ekki fyrsti karlmaðurinn sem yrði skráður á fæðingarvottorð hennar en í tæpa þrjá ártugi var annar íslenskur maður skráður faðir Kristínar. Allt út af gölluðu faðernisprófi.
Kristín, sem er skráð Jónsdóttir, fæddist á Íslandi árið 1970 en rúmum þremur árum síðar fluttist hún til Ottawa í Kanada ásamt móður sinni. „Mamma kynntist kanadískum stjúpföður mínum og giftist honum,“ segir Kristín. Þegar hún komst til vits og ára varð hún forvitin um hver blóðfaðir sinn væri og að endingu gaf móðursystir hennar upp nafn á íslenskum manni. Sá hét Jón en hann hafði undirgengist faðernispróf á Íslandi árið 1972 og var því skráður faðir Kristínar í fæðingarvottorði hennar. „Mamma var ekki hrifin af því að ég væri að leita að föður mínum og hélt honum því leyndum fyrir mér. Ég hitti Jón fyrst árið 1985 þegar ég fluttist til Íslands til þess að búa hjá ömmu minni og afa um hríð. Ég vissi þá hvar hann vann og ég hótaði mömmu að ég myndi storma inn á vinnustað hans og kynna mig þar nema að hún myndi koma mér í samband við hann,“ segir Kristín.
Móðir hennar ákvað því að hringja í Jón og í kjölfarið hitti Kristín meintan föður sinn og fjölskyldu hans. „Við fórum út að borða á Naustinu. Það gekk ágætlega til að byrja með en að lokum kom það í ljós að Jón og eiginkona hans höfðu miklar efasemdir um faðernisprófið og báðu mig um að fara í beinmergspróf,“ segir Kristín. Hún segist hafa verið skapmikill unglingur og ekki tekið því vel. Daginn eftir fór hún ein niður í Borgardóm og krafðist þess að fá upplýsingar um hvort faðernisprófið gæti verið gallað. „Skilaboðin voru þau að það væri útilokað,“ segir Kristín.
Árin liðu og þrátt fyrir að Kristín byggi ekki á Íslandi þá heimsótti hún landið reglulega til þess að hitta ættingja, vini og föður sinn. Árið 2000 ákvað hún að hafa samband við Jón og bauð honum að undirgangast DNA-próf til þess að fá óyggjandi sannanir fyrir faðerninu. „Ég var búsett í Englandi á þessum tíma og hann kom því út til mín og við fórum í prófið. Hann var búinn að hjálpa mér mikið og mér fannst að hann ætti skilið að fá 100% úr þessu skorið. Þannig fengi hann hugarró,“ segir Kristín.
Niðurstöðurnar voru ótvíræðar, útilokað var að Jón væri faðir Kristínar og í kjölfarið var nafn hans fjarlægt af fæðingarvottorði hennar. „Þetta kom mér eðlilega í opna skjöldu enda hafði ég í 15 ár verið handviss um að hann væri faðir minn. Sérstaklega í ljósi þess að prófið sem við tókum átti að vera óyggjandi,“ segir Kristín. Hún hafi í kjölfarið aflað sér upplýsinga um faðernisprófið sem meintur faðir hennar hafði undirgengist.
„Þá kom í ljós að aðeins blóðflokkur hans var skoðaður og niðurstöðurnar dregnar út frá því. Þannig hefðu um 25% íslenskra karlmanna fengið þá niðurstöðu að þeir væru feður mínir,“ segir Kristín. Hún segist eðlilega hafa orðið fokvond út í heilbrigðis- og dómsyfirvöld og upplifað að það hafi verið logið að henni í öll þessi ár. Á fertugsaldri stóð hún nú uppi föðurlaus. „Við fengum ekki neina afsökunarbeiðni frá yfirvöldum eða neitt. Ég held að Jón hafi ekki einu sinni fengið meðlagsgreiðslurnar endurgreiddar,“ segir Kristín.
Síðan þá hefur Kristín leynt og ljóst leitað að föður sínum. Hún var við það að gefa upp vonina þegar kraftaverkið átti sér stað. Nálin í heystakknum fannst. „Ég skráði mig inn á síðu sem heitir MyHeritage.com og setti inn upplýsingar um mig. Nokkru síðar var ég svo heppin að fá skilaboð um að bandarísku maður væri líklega frændi minn eða hálfbróðir,“ segir Kristín. Hún setti sig í samband við manninn og skömmu síðar var hún komin í samband við bróður hans, Jon. „Eitt leiddi af öðru og á endanum fórum við í DNA-próf. Þá kom fram að 99,99% líkur voru á því að Jon væri faðir minn,“ segir Kristín. Hún segir að tilfinningin hafi verið afar góð, að leitinni væri loks lokið. „Hann hafði verið í bandaríska hernum og var um tíma staðsettur í Þýskalandi. Hann hafði síðan verið fluttur yfir til Englands um tíma og þar kynntist hann mömmu minni Þau voru par um tíma en svo skildu leiðir, hann fór aftur til Þýskalands og þaðan til Víetnam en hún fór heim til Íslands. Hann hafði oft leitt hugann að því að hvað hefði orðið um móður mína en kom ekki til hugar að hann hefði getið með henni barn,“ segir Kristín.
Hún segist hlakka til að kynnast föður sínum og fjölskyldu hans betur á næstu árum. „Ég hef alltaf verið skráð sem Jónsdóttir og því er ágætt að hann heitir líka Jón,“ segir Kristín og hlær dátt.
Henni er þó ekki hlátur í huga varðandi viðskipti sín við Þjóðskrá Íslands. „Ég sendi þeim strax öll gögn til þess að fá það skráð að Jon væri faðir minn og að fæðingarskírteini mínu, því eina sem ég á, yrði breytt,“ segir Kristín. Þar sem móðir hennar er látin og hún ekki með lögheimili á Íslandi fékk hún þær köldu kveðjur að hún þyrfti að leita sér lögfræðiaðstoðar. „DNA-prófið frá Englandi dugði eitt og sér til þess að taka Jón af fæðingarvottorði mínu en núna dugir ekki DNA-próf frá viðurkenndri rannsóknarstofu og yfirlýsing Jons um að hann sé faðir minn. Ég þarf að fara með málið fyrir dómstóla á Íslandi og mun væntanlega hljóta af þessu mikinn kostnað. Mér finnst það mjög ósanngjarnt. Það voru íslensk yfirvöld sem rangfeðruðu mig með gölluðu faðernisprófi á sínum tíma. Ég myndi helst vilja fá afsökunarbeiðni vegna þeirra óþæginda og að Þjóðskrá myndi afgreiða umsókn mína hratt og vel,“ segir Kristín.
Hún hvetur einnig alla þá sem hafa farið í faðernispróf á þessum árum til þess að endurskoða málið. „Á þessum árum var notuð gölluð aðferðafræði til þess að fá úr faðerni skorið. Það gætu því verið margir rangfeðraðir Íslendingar vegna þeirra,“ segir Kristín.
