Héraðssaksóknari hefur undanfarin misseri gefið út fjölda ákæra vegna árása einstaklinga á lögreglumenn að störfum. Ákært er fyrir brot gegn valdstjórninni. Samkvæmt reglum þar um ákærir héraðssaksóknari í öllum málum er varða árásir á lögreglumenn.
Í einni ákærunni er 32 ára karlmaður sagður hafa kýlt lögreglumann í andlitið í maí í fyrra með krepptum hnefa með þeim afleiðingum að lögreglumaðurinn hlaut mar á augnloki og augnsvæði. Árásin átti sér stað í Vesturbænum í Reykjavík.
Í annarri ákæru er konu á sextugsaldri gefið að sök að hafa fyrir utan íbúðarhús í Grafarvogi reynt að bíta lögregluþjón sem og sparkað í fót hans.
Þá er 65 ára gömul kona ákærð fyrir að hafa reynt að bera á lögreglumenn fé. Lögreglumennirnir höfðu afskipti af konunni á bílaplani áfengisverslunarinnar Heiðrúnar við Stuðlaháls í Reykjavík í júní í fyrra. Segir í ákærunni að konan hafi „boðið lögreglumanni við skyldustörf peningagreiðslu sem hann átti ekki tilkall til, gegn því að hann myndi hætta afskiptum og leyfa henni að fara heim til sín.“ Ekki kemur fram í ákærunni hvað orsakaði afskipti lögreglu til að byrja með.
Að lokum hefur rétt tæplega fertugur karlmaður úr Hafnarfirði verið ákærður fyrir að hrækja á lögregluþjón við skyldustörf í Hveragerði þannig að hrákinn lenti á efri vör lögregluþjónsins.
Ofangreindar ákærur verða allar þingfestar í héraðsdómi á fyrstu dögum aprílmánaðar og í öllum málum er ákært fyrir brot á 106. grein almennra hegningarlaga. Gerð er krafa um að viðkomandi einstaklingum verði gert að sæta refsingu og greiðslu sakarkostnaðar.
Í 106. grein segir að hver sá sem ræðst með ofbeldi eða hótunum um ofbeldi á opinberan starfsmann er hann gegnir skyldustarfi sínu eða leitast við að hindra framkvæmd skyldustarf opinbers starfsmanns skuli sæta fangelsi allt að sex árum. Þá er þess sérstaklega getið að ef brotið beinist gegn opinberum starfsmanni sem að lögum hefur heimild til líkamlegrar valdbeitingar má beita fangelsi allt að átta árum. Þó má beita sektum ef brot er smáfellt. Þyngja má refsingu um helming ef viðkomandi hefur verið refsað fyrir sambærilegt brot áður.
Þrátt fyrir nokkuð rúman refsiramma er ljóst að hann er afar sjaldan nýttur nema að mjög litlu leyti. Um miðjan mars þessa árs féll dómur yfir konu sem ákærð var fyrir brot gegn valdstjórninni með því að sparka í læri lögreglumanns við skyldustörf. Konan játaði sök og hafði hreint sakavottorð fram að árásinni. Í dóminum segir: „Samkvæmt myndupptöku verður ráðið að ákærða hafi verið talsvert drukkin og illa fyrir kölluð andlega þegar verkið var framið.“ Ákvörðun refsingar var því frestað, skilorðsbundið til tveggja ára. Sakarkostnaður nam 38 þúsund krónum.
Í öðru máli frá því í febrúar á þessu ári hlaut útlendur maður 30 daga skilorðsbundið fangelsi fyrir að slá til lögreglumanna og hóta lífláti.
Árið 2012 var maður sakfelldur fyrir að hafa reynt að hrinda lögreglumanni fram af svölum íbúðar sinnar og fyrir að hafa hótað þeim lögreglumanni og fleirum lífláti. Nokkrum mánuðum síðar réðst maðurinn aftur að lögreglumönnum á Egilsstöðum, reif af einum þeirra bindið og greip í háls hans. Í niðurstöðu dómsins er þess sérstaklega getið að litið hafi verið til þess að maðurinn hafi hlotið að minnsta kosti tvo dóma fyrir ofbeldisbrot á Íslandi og annan fyrir tilraun til manndráps í Svíþjóð. Maðurinn hlaut þriggja mánaða skilorðsbundinn fangelsisdóm.
Í samtali við blaðamann DV segir Friðrik Smári Björgvinsson, saksóknari hjá embætti Héraðssaksóknara, að árið 2019 hafi embættið gefið út 47 ákærur um brot gegn valdstjórninni. Þar af snérist 41 um árásir eða hótanir gegn lögreglumönnum.
Aðspurður hvort hann kannist við að refsirammar einhverra annarra brota séu jafn lítið nýttir eins og í tilfelli brota gegn valdstjórninni segist Friðrik ekki hafa skoðað það sérstaklega, en bendir á að refsiramminn hafi verið rýmkaður fyrir nokkrum árum án þess að þyngd refsinganna hafi fylgt þeirri rýmkun.
Breytingin sem Friðrik vísar til tók gildi árið 2007, en þá bættist inn setning um að beita mætti allt að átta ára fangelsi í málum þar sem brotið beinist gegn þeim handhöfum opinbers valds sem hafa heimild til líkamlegrar valdbeitingar, það er að segja lögreglumönnum.
Friðrik segir jafnframt saksóknara ekki geta ákært fyrir til dæmis brot á grein sem fjallar um líkamsárás ef árásin beinist að lögreglumanni, nema að árásin sé þeim mun alvarlegri. Þá væri hugsanlega hægt að ákæra fyrir meiri háttar líkamsárás, segir Friðrik.
