fbpx
Föstudagur 26.apríl 2024
Fréttir

Níundu forsetakosningar lýðveldissögunnar á morgun

Heimir Hannesson
Föstudaginn 26. júní 2020 19:17

Bessastadir

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Kjörstaðir opna kl 9:00 í fyrramálið um allt land þegar kosið verður á milli Guðna Th. Jóhannessonar og Guðmundar Franklíns Jónssonar til forseta Íslands. Um 47 þúsund manns höfðu þegar kosið utankjörfundar í dag og er það ívið meira en áður. Hafa bæði framboðin hvatt sína stuðningsmenn til að drífa í að kjósa. Líklega er þar ótti á ferð við að missa kjósendur úr bænum á kjördag enda hásumar og fólk hvatt til að nýta helgar í að ferðast innanlands. Búist er við fyrstu tölum frá einstaka kjörstöðum fljótlega eftir lokun kjörstaða. Guðni hefur mælst með 93% stuðnings í skoðanakönnunum Gallup síðustu vikuna.

Kosið er nú um forseta Íslands í níunda sinn frá lýðveldisstofnun. Forseti hefur jafn oft verið sjálfkjörinn til embættis og kosið hefur verið um embættið. Að meðaltali hefur verið kosið um forseta á 8.4 ára fresti frá lýðveldisstofnun.

Mótframboð sjaldgæf

Fyrsti forseti lýðveldisins, Sveinn Björnsson, var kjörinn af Alþingi á Þingvöllum árið 1944. Sveinn fékk engin mótframboð í kosningunum 1948 og því sjálfkjörinn. Sveinn var þannig aldrei kosinn beinni kosningu af þjóðinni.

Árið 1952 var kosið á milli þriggja frambjóðenda og varð Ásgeir Ásgeirsson annar forseti Íslands. Sat hann fjögur kjörtímabil án þess að fá nokkru sinni mótframboð. Var hann því sjálfkjörinn í síðustu þrjú kjörtímabilin sín.

Árið 1968 var svo kosið á ný til forseta eftir að Ásgeir gaf ekki kost á sér að nýju. Sigraði þá Kristján Eldjárn hann Gunnar Thoroddssen með 65,6% atkvæða.

Kristján sat sem fastast, án mótframboða, til ársins 1988 þegar Vigdís Finnbogadóttir sigraði með naumum meirihluta. Aðeins munaði um 1900 atkvæðum á henni og Guðlaugi Þorvaldssyni sem næstur kom. Aðrir frambjóðendur voru Albert Guðmundsson, hvíta perlan, og Pétur J Thorsteinsson.

Vigdís hlaut ekki mótframboð 1984 en 1988 gerðist það í fyrsta sinn í lýðveldissögunni að sitjandi forseti fékk á sig mótframboð. Sigrún Þorsteinsdóttir hlaut þá 5,3% og Vigdís 92,7%. Hafa margir bent á líkindi þeirra kosninga og kosninganna nú.

Ólafur fékk flest mótframboð

Næst var kosið 1996 þar sem Ólafur Ragnar bar sigur úr býtum. Sat Ólafur án mótframboðs í 8 ár, en árið 2004 buðu þeir Baldur Ágústsson og Ástþór Magnússon sig fram. Ólafur sigraði með 67,5% greiddra atkvæða. Auðir seðlar voru 20,6% sem þótti og þykir enn, mjög mikið.

Talsvert fleiri buðu sig fram á móti Ólafi Ragnari árið 2012, en næst því að hrinda Ólafi úr sessi komst Þóra Ásgeirsdóttir með 33,16% atkvæða. Ólafur sigraði örugglega með 52,78% og sat í fjögur ár í viðbót.

Guðni Th. Jóhannesson sigraði svo kosningarnar 2016 með 39,1% atkvæða. Næst á eftir honum kom Halla Tómasdóttir með 27,9%. Halla hafði bara skömmu áður verið að mælast með um 5-10% fylgi, svo niðurstöður kosninganna voru á skjön við flestar skoðanakannanir fram að kjördegi. Hafði Guðni sjálfur orð á því þegar fyrstu tölur voru kynntar í kosningasjónvarpi RUV, að hann hafi ekki talið að þetta gæti farið svo jafnt.

 

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

Fréttir
Fyrir 16 klukkutímum

Lögregla kölluð út vegna tjaldbúða í miðborginni

Lögregla kölluð út vegna tjaldbúða í miðborginni
Fréttir
Fyrir 16 klukkutímum

Fordæmalaus staða gæti komið upp á gosstöðvunum á Reykjanesskaga – „Þetta er fyrsta skiptið sem við sjáum svona“

Fordæmalaus staða gæti komið upp á gosstöðvunum á Reykjanesskaga – „Þetta er fyrsta skiptið sem við sjáum svona“
Fréttir
Fyrir 2 dögum

Jóhann hlaut dóm í héraði – Leigði ólöglega brunagildru í Þverholti til búsetu og stofnaði lífum í hættu

Jóhann hlaut dóm í héraði – Leigði ólöglega brunagildru í Þverholti til búsetu og stofnaði lífum í hættu
Fréttir
Fyrir 2 dögum

Ólafur Þ. Harðarson: Stjórnarflokkarnir eru að koma sér upp þægilegum merkimiðum þegar styttist í kosningar

Ólafur Þ. Harðarson: Stjórnarflokkarnir eru að koma sér upp þægilegum merkimiðum þegar styttist í kosningar
Fréttir
Fyrir 2 dögum

Stofna góðgerðarfélag til minningar um Þuríði Örnu – Blásið til tónleikaveislu 1. maí

Stofna góðgerðarfélag til minningar um Þuríði Örnu – Blásið til tónleikaveislu 1. maí
Fréttir
Fyrir 2 dögum

Næsta skref – byltingakenndar breytingar

Næsta skref – byltingakenndar breytingar