Fordómar og kynþáttahatur lifa góðu lífi í Íslensku samfélagi. Þetta sést vel á umræðum inn á Facebook hópnum Sögur af dónalegum viðskiptavinum. DV hefur áður fjallað um Valgerði sem varð fyrir fordómum við störf í krónunni og í gær frá frásögnum þriggja kvenna af fordómum sem þær hafa orðið fyrir, eða orðið vitni að. Inni á hópnum eru margar fleiri sögur af fordómum og níði sem þeir sem ekki falla undir Skandinavísk norm hvað varðar útlit, uppruna og trúarbrögð, hafa orðið fyrir. Blaðamaður tók saman helstu frásagnirnar en saman mála þær ógnvekjandi mynd af skuggahlið samfélagsins.
Sjá einnig:
Valgerður í áfalli í Krónunni – „Þér hlýtur að líða mjög illa að þurfa að nota þetta orð“
Ance var starfsmaður á samlokuveitingastaðnum Subway. Fékk hún að þola það ítrekað að verða fyrir fordómum fyrir að vera ekki íslensk.
„Ég var að vinna á Subway og þá kallar ein gömul kona mig bara heimska og spyr hvort ég sé heyrnarlaus því hún þurfti að endurtaka hvað báta hún vildi. Þessi sama gamla kona kom fyrir stuttu í Krónuna sem ég vinn í og kallaði eina af „útlensku“ stelpunum, sem talar íslensku, heimska og segir við vaktstjórann að útlensk fólk eigi ekki að vera að vinna þarna. Þessi kona fer svo í taugarnar á mér. Og þar sem ég er oft á kassa sé ég alveg „eldra“ fólk vera alltaf ógeðslega pirrað og bara bókstaflega rúllar augum þegar einhver útlendingur skilur ekki eitthvað. Svo lenti ég í því að einhver viðskiptavinur sagði við mig að loksins væri einhver Íslendingur að afgreiða hana. Ég er það ekki einu sinni.“
Í hópnum var líka greint frá fordómum sem meðlimir höfðu orðið vitni að. Eins og Sigurður Karl, sem vann í Byko. „Þegar ég vann í Byko var maður að hrósa Byko fyrir að ráða ekki útlendinga eða ,,helvítis Pólverja“, “ sagði Sigurður. Undir það tók Heiða. „Ég hef lent í svoleiðis líka „Talar þú íslensku?! Bara helvítis útlendingar þarna inni í búð.“ .“ Heiða verður mikið vitni af fordómum en maðurinn hennar er tyrkneskur og segir hún að bent sé á þau og hlegið af þeim þegar þau fara að versla.
Ósk hefur orðið fyrir fordómum, ekki vegna húðlitar, trúar eða uppruna heldur vegna hárlits, en Ósk er rauðhærð.
„Ég hef lent í því þar sem ég er rauðhærð, veit samt ekki afhverju, og svo var ég að vinna á flugvellinum á veitingastað og fékk fáránlega oft að heyra í Íslendingum drulla yfir aðrar þjóðir og liti af fólk og endalaust. Svo lenti ég einu sinni i því að Íslendingur hrækti á vinnufélaga minn og kallaði hann fullt af hlutum því hann var pólskur og var ekki búin að læra íslensku. Hann var búin að vera á íslandi í tvo mánuði”
Ósk er ekki sú eina því Jón kannaðist einnig við að hafa orðið fyrir fordómum vegna rauðs hárs. „Annars hef ég verið kallaður „hákarlabeita“ við afgreiðslustörf af manni sem taldi sig vera fyndinn (rautt hár).“
Sumir Íslendingar eru haldnir það miklum fordómum að þeir loka ekki einu sinni að heyra ætlaða útlendinga sem reyna að tala íslensku. Edda Rós er gift erlendum manni.
„Maðurinn minn er hálf skoskur og ólst upp úti. Hann flutti hingað 2007 og talaði bjagaða íslensku með hreim.
Hann er að versla í Bónus og þar grýtti starfsmaður extra tyggjó pakka í hann og sagði „drullaðu þér heim Pólverja drusla”. Þetta var mjög ungur drengur, 15 ára kannski, svona drengur í sinni fyrstu vinnu eftir vinnuskólann. Svona hegðun er 100 prósent lærð en ekki meðfædd.”
Dísa hefur lent í því að þurfa að verja yngri bróður sinn. „Pabbi bróður míns er hálfur Filippseyingur og hálfur Kínverji þannig bróðir minn er blandaður. Eitt skipti sagði einn strákur: „Ojj bara, bróðir þinn er bara viðbjóðslegur djöfulsins asíubúi“. Ég er ekki ofbeldisfull en Jesús hvað ég var snögg að hjóla gæjann niður.”
Jasmin er ekki hvít og hefur orðið fyrir fordómum af þeim sökum, sem og orðið vitni að því þegar aðrir verða fyrir þeim. „Var að vinna með stelpu frá Póllandi og hún talaði bara ensku. Það kom kona og stelpan spyr “can I speak English because I don’t speak Icelandic?”. Konan neitar svo að stelpan kemur til mín og segir að hún vilji einhvern sem talar íslensku. Ég kem og konan rúllar augunum. Ég meina í alvöru? Sorry að ég er ekki hvít og sorry að stelpan talaði ekki íslensku. Skil ekki”
Hrafnhildur er Íslendingur en var ættleidd frá Kína. Hún greindi frá hryllilegum dónaskap viðskiptavinar bakarís, þar sem hún vann :
„Lenti einu sinni í þessu þegar ég var að afgreiða:
Værirðu til í að óhreinka ekki matinn minn
-Afsakið?
-Bara nennirðu að halda matnum hreinum
Ég klára að afgreiða og þegar ég er búin að taka við peningnum segir hann
„Þú talar alveg nokkuð góða íslensku á miða við þinn ættstofn”.
Bróðir Kristínar er ekki hvítur og það er ótrúlegt að lesa frásögn hennar af þeim fordómafullu ummælum sem um bróður hennar hafa verið látin falla.
„Versta dæmið var þegar kona á leikskólanum sem hann var á neitaði að skipta á „N barni“ og hef ég þurft að rífast við marga, svo lenti ég reyndar í því að það var rasisti sem sat hjá mér og vinum á djammi og byrjaði að tala um það að fólk í lit séu svo heimsk og bla bla, þegar vinkona mín segir við hana – ég myndi nú ekki tala svona fyrir framan Kristínu þar sem hún á dökkan bróður. Þá svarar stelpan: „Hún ætti þá að gera heiminum greiða og setja þennan N**** bróður sinn í kassa og senda hann heim til sín.“ Ég tek það fram að ég er alls ekki ofbeldisfull manneskja en þarna sprakk ég, svo beið ég eftir að fá kæru á mig en það reyndar kom engin kæra.“
Ofangreindar frásagnir sýna vel þá fordóma sem ríkja í samfélaginu okkar. Fordómar gagnvart fólki fyrir það eitt að vera af erlendum uppruna, fyrir að vera ekki hvít, fyrir að vera ekki kristin og jafnvel fyrir háralit. Meira að segja aðfluttir Íslendingar sem hafa búið hér lengi og lært íslensku lenda í fordómum og aðkasti. Svona er Ísland í dag.
Edda Rós segir:
„Maðurinn minn er hálf skoskur og ólst upp úti. Hann flutti hingað 2007 og talaði bjagaða íslensku með hreim. Hann er að versla í Bónus og þar grýtti starfsmaður extra tyggjó pakka í hann og sagði „drullaðu þér heim pólverja drusla” … Þetta var mjög ungur drengur, 15 kannski, svona drengur í fyrstu vinnu eftir vinnuskólann, svona hegðun er 100% lærð en ekki meðfædd. Viðbjóðurinn“.
