„Þetta er staðan. Við skuldum börnum og höfum gert í áratugi. Við höfum brugðist fjölmörgum kynslóðum þar sem mörg hefðu getað átt tækifæri á miklu betra lífi en raunin varð. Og við höfum tapað alveg ótrúlega mörgum fyrir fullt og allt,“
segir Grímur Atlason framkvæmdastjóri Geðhjálpar.
Í færslu á Facebook tekur hann fyrir hugtakið Innviðaskuld sem notað hefur verið síðastliðin ár. Segir Grímur orku langflestra kjörinna fulltrúa og lobbýista hafa farið í að hamra á innviðaskuldum í tengslum við vegakerfið og virkjanir.
„Það er sorglegt. Síðan deyr barn af völdum annars barns og þá er skipuð nefnd þriggja ráðuneyta og 450 milljón krónur settar í afvopnun barna. Það er enn sorglegra.
Innviðaskuld okkar við samfélag og velferð er eiginlega ekki hægt að kostnaðargreina, slíkar eru vanefndirnar. Áhugaleysi stjórnvalda á verkefninu hefur því miður verið skammarlegt í áratugi. Við þurfum líka öll að horfa í eigin barm og meðtaka að forgangsröðunin hefur verið röng og verðmætamatið skakkt. Efnishyggjan tók frá okkur dómgreind og færði okkur langt af leið.“
Grímur rekur að hann hafi síðastliðin fimm ár í starfi sínu hjá Geðhjálp safnað gögnum um velferð og geðheilsu barna á Íslandi.
„Við höfum safnað gögnum og sett á læsilegt form og bent stjórnvöldum á blikkandi viðvörunarljósin og jafnframt bent á nýjar leiðir. Viðbrögðin hafa því miður helgast af þeirri staðreynd að málið er ekki raunverulegt forgangsmál á Íslandi. Því miður. Sala banka er það hins vegar eins og svo berlega kom í ljós þegar 3 milljarðar þóttu ásættanleg upphæð fyrir vinnu ráðgjafanna sem komu að sölunni. Á sama tíma voru settar 100 milljónir króna. í að bregðast við geðheilsuvanda barna í kjölfar COVID. 100 milljónir í börnin og 3 milljarðar í söluráðgjöf.“
Grímur birtir með tvær myndir af stöðunni síðastliðin 10 ár.
„Þetta er ásamt fleiru birtingarmynd innviðaskuldarinnar.
Skuldina má líka sjá í tölum um sjálfsvíg sem dánarorsök barna yngri en 18 ára. Árin 2001 til 2005 var hún 1%. Árin 2016 til 2020 var hún 9%.
Skuldina má einnig sjá í dánarorsökum í aldurshópnum 18 til 29 ára. Árið 2022 var sjálfsvíg dánarorsök í 35% tilfella og of stór skammtur 35% sömuleiðis. 18 af 26 einstaklingum sem dóu á þessum aldri þetta ár dóu af þessum orsökum. Og enn ein vísbendingin um þessa gríðarlegu innviðaskuld er að árið 2022 sögðust 20% stúlkna í 10. bekk vera ánægðar með líf sitt. Sama ár og við verðlaunuðum ráðgjafana með milljörðunum þremur.“
Þann 25. júní síðastliðinn kynntu Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, og Guðrún Hafsteinsdóttir dómsmálaráðherra aðgerðir stjórnvalda gegn ofbeldi meðal barna. Með fjórtán aðgerðum er ætlunin að sporna við þróun í átt að auknu ofbeldi, auka forvarnarstarf og leiða saman fjölbreytta þjónustu- og viðbragðsaðila í samstilltu átaki gegn vaxandi ofbeldi meðal barna og ungmenna á Íslandi.
Í frétt á vef Stjórnarráðsins kemur fram að heildarkostnaður aðgerðanna er um 360 milljónir króna yfir tveggja ára tímabil.
