Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS) sem og stjórnarandstaðan á Alþingi hafa farið mikinn undanfarið í baráttu sinni gegn hækkun veiðigjalda. Meðal annars er því haldið fram að hækkunin sé svo gríðarleg að hún muni keyra útgerðir í þrot þar sem gjaldbyrðin tvöfaldist. Indriði Þorláksson hagfræðingur segir þó að framsetning SFS byggi á röngum forsendum og áróðri. Þetta kemur fram í pistli hans hjá Heimildinni í dag.
Indriði bendir á að í auglýsingum SFS séu veiðigjöld borin saman við reikningslegan hagnað og staðfest að þau muni verða 70-100% af honum.
„Sú niðurstaða fæst m.a. með því að líta fram hjá því að í reikningum margra stórra útgerðarfyrirtækja eru tekjur vantaldar með því að nota umsamið verð í stað markaðsverðs. Er það leiðrétt í frumvarpi til laga um veiðigjöld. Til að meta raunverulega afkomu þarf einnig að gera þá leiðréttingu á reikningum fyrirtækjanna. Breytir það miklu og afhjúpar haldsleysi auglýsingar SFS.“
Þessi verðleiðrétting sé eina breytingin sem frumvarpið geri á útreikningi á stofni veiðigjalda. Þar með bendir Indriði á að það sé ekki hægt að skoða hækkuð veiðigjöld í samhengi við tekjur sjávarútvegsins undanfarið, því tekjurnar byggi á öðru verði. Uppreikna þurfi tekjurnar í samræmi við nýja reikniaðferð til að fá raunverulega mynd af því hvaða áhrif hækkun veiðigjalda muni hafa.
„Staðhæfingar SFS eru að auki fræðilega ómögulegar. Samkvæmt skilgreiningu auðlindarentu og reiknireglu veiðigjalda geta þau sem hlutfall af hagnaði í atvinnugreininni í heild aldrei orðið jafnhá eða hærri en reiknireglan segir til um, þ.e. 33% skv. frumvarpinu. Hagnaðurinn er alltaf hærri en auðlindarentan sem er umframhagnaður. Lækki hagnaðurinn lækkar auðlindarenta og veiðigjöldin fyrst og hverfa áður en ávöxtun fjármagns fer að skerðast.“
Fullyrðingar SFS um yfirvofandi þrot útgerðarfyrirtækja byggi sömuleiðis á röngum forsendum, óleiðréttum tekjum og hagnaði. Auk þess sé frekar fáránlegt að halda því fram að atvinnugrein sem einkennist af miklum hagnaði fari á hliðina við „svolitla leiðréttingu“ veiðigjalda.
Indriði segir framsetningu SFS vera áróður sem takist þó ekki að fela þá staðreynd að útgerðin geti vel staðið undir veiðigöldunum.
„SFS hefur í baráttu sinni beitt áróðri og þrýstingi á íbúa og sveitarstjórnir á landsbyggðinni með fullyrðingum um að verið sé að skattleggja landsbyggðina og rýra tekjur íbúa og sveitarfélaga. Leikræn sviðsetning nær þó ekki til að fela þá staðreynd að það er eigendur stórútgerða sem bera veiðigjöldin að mestu leyti og að þar sem veiðigjöld hafa ekki áhrif á aflamagn, löndun og fiskvinnslu hafa þau hvorki áhrif á tekjur þeirra sem starfa við veiðar eða vinnslu né á tekjur sveitarfélaga þar sem afla er landað og hann unninn.“
Nánar má lesa um málið í ítarlegum pistli Indriða.
