Fjárframlög til heilbrigðisþjónustu við fanga eru aukin og aðgengi að þjónustunni bætt með meiri viðveru heilbrigðisstarfsfólks samkvæmt nýgerðum samningi Sjúkratrygginga Íslands og Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins um heilbrigðisþjónustu í fangelsinu á Hólmsheiði.

Samningsgerð er hafin um stórbætta geðheilbrigðisþjónustu í fangelsum landsins, samkvæmt tilkynningu frá heilbrigðisráðuneytinu.

Dómsmálaráðuneytið sagði í fyrra að mannréttindi fanga á Íslandi væru ekki tryggð, vegna skorts á geðheilbrigðisþjónustu í fangelsum, eftir fyrirspurn um málið frá Umboðsmanni Alþingis, en talið er að um 75% fanga stríði við geðræn vandamál.

Alls þrír sálfræðingar hafa sinnt öllum föngum hér á landi undanfarið en enginn geðlæknir hefur starfað í íslensku fangelsi síðan árið 2013.

Heilbrigðisþjónusta fyrir alla

„Umbætur í heilbrigðiskerfinu sem unnið er að eiga að skila sér til allra sem þurfa á heilbrigðisþjónustu að halda, föngum þar með töldum. Ég er þess fullviss að þær breytingar sem í farvatninu eru verði mikið framfaraskref í heilbrigðisþjónustu við fanga“

segir Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra.

• Á Hólmsheiði sitja fangar sem áður sátu í kvennafangelsinu í Kópavogi, fangelsinu við Skólavörðustíg og gæsluvarðhaldsfangar sem áður voru vistaðir í fangelsinu á Litla Hrauni. Rýmafjöldi á Hólmsheiði er sveigjanlegur en þar geta verið allt að 60 fangar eftir atvikum.
• Samkvæmt samningnum skulu læknar og hjúkrunarfræðingar veita heilbrigðisþjónustu á Hólmsheiði alla virka daga, meðal annars með reglulegri móttöku til að sinna almennri heilsugæsluþjónustu.
• Læknir skal vera með fasta viðveru í fangelsinu tvisvar í viku að jafnaði og hjúkrunarfræðingur þrjá til fjóra daga í viku. Fangar skulu njóta sambærilegrar heilsugæsluþjónustu og almennt gerist, eftir því sem aðstæður í fangelsi leyfa.
• Á dagvinnutíma skal veitt símaþjónusta sambærileg við almenna símaþjónustu heilsugæslustöðva en þess utan fá fangar þá almennu heilbrigðisþjónustu sem í boði er á viðkomandi þjónustusvæði. Fangar skulu njóta þjónustu Læknavaktar eða bráðamóttöku Landspítalans eftir því sem á þarf að halda og greiðir þá heilsugæslan hlut viðkomandi sjúklings samkvæmt samningnum.
• Miðað er við að samningurinn um heilbrigðisþjónustu á Hólmsheiði verði fyrirmynd annarra samninga um þjónustu við fanga í öðrum fangelsum landsins. Framlög vegna þjónustunnar á Hólmsheiði aukast með samningnum úr 22 milljónum króna í 33 milljónir.

Samningsgerð um geðheilbrigðisþjónustu við fanga

Heilbrigðisráðuneytið hefur falið Sjúkratryggingum Íslands gerð samnings um geðheilbrigðisþjónustu í fangelsinu á Hólmsheiði samkvæmt skilgreindum markmiðum. Miðað er við að samið verði við Landspítalann um að sérfræðingar geðdeildar sinni þjónustunni og að byggt verði á teymisvinnu með aðkomu lækna, hjúkrunarfræðinga og sálfræðinga. Gerðir verða sambærilegir samningar um geðheilbrigðisþjónustu við fanga í öðrum fangelsum og er áætlað að ljúka þeim innan árs. Er gert ráð fyrir að þjónusta verði veitt af sjúkrahúsi í heilbrigðisumdæmi viðkomandi fangelsis með mögulegri aðkomu geðdeilda Landspítalans eða Sjúkrahússins á Akureyri eftir atvikum.

Verulega hefur skort á að fangar hér á landi njóti viðeigandi geðheilbrigðisþjónustu og hafa Umboðsmaður Alþingis og pyntingavarnanefnd Evrópuráðsins vakið athygli á þeim misbresti.

Með fyrirhuguðum samningum ætti að takast að mæta að fullu athugasemdum sem þessir aðilar hafa gert við þjónustuna.

Auknir fjármunir til efla geðheilbrigðisþjónustu við fanga eru tryggðir í fjárlögum og er áætlað að verja til þessa 55 milljónum króna á þessu ári.