fbpx
Mánudagur 16.júní 2025
Pressan

Getur sæði karlmanna klárast?

Kristján Kristjánsson
Sunnudaginn 19. desember 2021 20:00

Sæðisfrumur. Mynd úr safni.

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

„Geta karlmenn klárað sæðið í sér eða býr líkaminn alltaf til meira?“ Þessari spurningu var varpað fram á Vísindavef Háskóla Ísland fyrir nokkrum árum og svaraði Þuríður Þorbjarnardóttir, líffræðingur, henni.

Í svarinu kemur fram að karlmannslíkaminn sé ekki þannig úr garði gerður að hann framleiði bara ákveðið magn af sæði yfir ævina. Ef allt sé eðlilegt framleiði hann sæði alla ævi og skipti þá engu hversu mikið „af er tekið“. Einnig kemur fram að það geti dregið úr þessari framleiðslu þegar aldurinn færist yfir menn.

Sæði myndast í æxlunarkerfi karla þegar þeir verða kynþroska. Það inniheldur sáðfrumur og sáðvökva frá blöðruhálskirtlinum, sáðblöðrum og klumbukirtlum. Það eru kynstýrihormón frá kirtildingli heilans sem koma sæðisframleiðslunni í gang.

Þegar sá tími rennur upp að æxlunarkerfið er tilbúið seyta sérstakar taugaseytifrumur í undirstúku heilans losunarhormón kynstýrihormóna. Það berst síðan til kirtildinguls heilans og örvar hann til að mynda og seyta tvenns konar kynstýrihormónum. „Annað þeirra, ESH (e. FSH), berst til sáðpíplna í eistum og örvar frumur í þeim til að mynda sáðfrumur. Hitt kynstýrihormónið, GSH (e. LH), berst til svokallaðra millifrumna í eistum og örvar þær til að mynda karlkynhormón, andrógen (testósterón og dihýdrótestósterón=DHT),“ segir í svarinu.

Það er síðan testósterón sem veldur því að strákar taka vaxtarkipp, fá bringuhár, hár í handarkrika og við kynfærin, barkakýlið stækkar og röddin dýpkar. Auk þess eykst virkni fitukirtla í húð og kynhvötin. Testósterón er einnig nauðsynlegt, ásamt ESH, til að sáðfrumumyndun hefjist. DHT veldur stækkun og þroskun ytri kynfæranna.

Daglega myndast um 300 milljónir sáðfrumna. Við sáðlát losna um 2,5 til 5 millílítrar af sæði en 50 til 150 milljónir sáðfrumur eru í hverjum millílítra.

Um 55 ára aldur dregur úr myndun testósteróns sem hefur í för með sér að vöðvastyrkur dvínar og færri lífvænlegar sáðfrumur myndast og það dregur úr kynhvötinni en það getur samt sem áður verið nóg af sáðfrumum fram í háa elli og geta heilbrigðir karlmenn verið frjóir fram á ní- eða tíræðisaldur ef þannig ber undir.

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

Pressan
Fyrir 18 klukkutímum

Fór í fyrstu heimsóknina til tengdaforeldranna – Eiginmaðurinn hafði gleymt að segja henni frá einu mikilvægu

Fór í fyrstu heimsóknina til tengdaforeldranna – Eiginmaðurinn hafði gleymt að segja henni frá einu mikilvægu
Pressan
Fyrir 21 klukkutímum

Hún elskaði þá, myrti og hirti tryggingaféð – Saga Svörtu ekkjunnar sem var þó ekki alslæm

Hún elskaði þá, myrti og hirti tryggingaféð – Saga Svörtu ekkjunnar sem var þó ekki alslæm
Pressan
Í gær

Tíu klassísk mistök sem karlar gera á fyrsta stefnumótinu (og hvernig er hægt að forðast þau)

Tíu klassísk mistök sem karlar gera á fyrsta stefnumótinu (og hvernig er hægt að forðast þau)
Pressan
Í gær

Er þögn góð fyrir þig?

Er þögn góð fyrir þig?
Pressan
Fyrir 2 dögum

Sat líka í sæti 11A og lifði af flugslys þar sem yfir 100 fórust

Sat líka í sæti 11A og lifði af flugslys þar sem yfir 100 fórust
Pressan
Fyrir 2 dögum

Dóttir Ásu og Rex skipti um skoðun áður en heimildarþættirnir fóru í loftið – Þessu trúir hún í dag í ljósi staðreynda málsins

Dóttir Ásu og Rex skipti um skoðun áður en heimildarþættirnir fóru í loftið – Þessu trúir hún í dag í ljósi staðreynda málsins