Húseigandi í miðborg Reykjavíkur hefur kært synjun borgarinnar á umsókn um leyfi til að breyta húsinu úr íbúðarhúsnæði í gististað, til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, en upphaflega var tekið jákvætt í erindið og hóf eigandinn þá þegar nauðsynlegar framkvæmdir. Í kærunni er einnig vísað til þess að sams konar leyfi hafi verið veitt vegna hússins hinum meginn við götuna.
Raunar kemur fram í kærunni að skráður eigandi hússins sé einkahlutafélag en stjórnarmaður í því leggur kæruna fram.
Byggingarfulltrúi synjaði umsókninni í apríl síðastliðnum en farið var fram á leyfi til að breyta húsinu í gististað fyrir allt að 10 manns.
Í kærunni kemur fram að í upphafi árs 2023 hafi fyrst verið spurst fyrir um möguleika á að fá umrætt leyfi og meðal annars vísað til gististarfseminnar í húsinu hinum meginn við götuna. Í umsögn skipulagsfulltrúa hafi verið tekið jákvætt í hugmyndirnar og ekki gerðar skipulagslegar athugasemdir við umsóknina.
Enginn fyrirvari hafi verið gerður um gildi eða gildistíma þessarar umsagnar. Í framhaldi af því hafi eigandinn hafist handa við að gera húsið upp innan- og utanhúss og undirbúa það fyrir fyrirhugaða starfsemi með aðstoð brunahönnuðar og arkitekta ásamt því að leita til opinberra aðila svo sem slökkviliðs. Í framhaldi af því hafi verið í janúar 2024 sótt um rekstarleyfi til sýslumanns fyrir gististarfsemi. Í apríl 2024 hafi síðan verið sótt um byggingarleyfi til minni háttar breytinga, m.a. með tilliti til brunavarna, á annarri af tveimur íbúðum sem fyrirhugað var að nota til gististarfstarfsemi.
Hafi verið unnið fullum fetum að því að hefja starfsemina en síðan hafi byggingarfulltrúi borgarinnar gert óvæntar athugasemdir, meðal annars vegna þess að í ljós hafi komið að breytingar hefðu verið gerðar á húsnæðinu innanhúss af fyrri eiganda sem ekki hafið verið aflað samþykkis fyrir. Hafi byggingarfulltrúi meðal annars farið fram á að sótt yrði um þessar fyrri breytingar með sjálfstæðri umsókn og borið við breyttu verklagi, enda hafi þetta ekki verið í samræmi við það sem áður hafði tíðkast. Í kjölfarið hafi sífellt nýjar og nýjar athugasemdir komið fram af hálfu byggingarfulltrúa og afgreiðsla málsins dregist að sama skapi.
Segir í kærunni að í febrúar 2025 hafi loks verið útlit fyrir að málið hafi verið að komast á lokastig hjá byggingarfulltrúa en þá hafi því verið vísað til skipulagsfulltrúa. Þegar lögmaður eigandans hafi spurst fyrir um hverju þetta sætti hafi verið vísað til að fara yrði varlega eftir alla þá umræðu sem skapast hefði vegna hins umdeilda vöruhúss í Álfabakka í Breiðholti sem byggt var upp við fjölbýlishús. Fram hafi komið í svari starfsmanns byggingarfulltrúa að húsaskoðun yrði að fara fram og ef hún væri í lagi yrði hægt að samþykkja áður gerðar breytingar fljótlega. Þá væri ekkert því til fyrirstöðu að samþykkja notkunarbreytinguna, úr íbúðarhúsnæði í gististað, um leið og málið kæmi frá skipulagsfulltrúa, enda væri reiknað með að það væri bara formsatriði að fá notkunarbreytinguna samþykkta.
Í framhaldi af þessu hafi lögmaður kæranda átt fund með byggingarfulltrúa þar sem fallið hefði verið frá kröfu um uppfærða húsaskoðunarskýrslu og yrði málið því afgreitt án frekari tafa að fenginni umsögn skipulagsfulltrúa sem gengið hefði verið út frá að yrði jákvæð. Hins vegar hafi skipulagsfulltrúi veitt neikvæða umsögn, þvert á fyrri afstöðu. Fallist hafi verið á að taka umsögnina til endurskoðunar en niðurstaðan verið óbreytt þrátt fyrir að teflt hefði verið fram rökum sem hefðu átt að leiða til annarrar niðurstöðu. Hafi byggingarfulltrúi síðan synjað umsókninni með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa.
Í kærunni er fullyrt að breytingin á húsinu úr íbúðarhúsnæði í gististað samræmist aðalskipulagi og þá er ekki síst vísað til gististarfseminnar í húsinu hinum meginn við götuna.
Í kærunni er einnig vísað til svara borgaryfirvalda um að svör skipulagsfulltrúa við fyrirspurnum séu ekki stjórnvaldsákvarðanir og feli ekki í sér lokaákvörðun máls og séu slík svör því ekki bindandi við afgreiðslu síðara erindis um sama efni. Í kærunni segir að þótt svar við fyrirspurn feli ekki í sér endanlegar lyktir máls þýði það ekki að slíku svari verði breytt eftir geðþótta hverju sinni. Sérstaklega sé vandséð að svari við fyrirspurn, sem stutt sé sjálfstæðri rannsókn í formi umsagnar, verði breytt nema aðstæður hafi að öðru leyti breyst, t.d. vegna breytinga á aðalskipulagi eða lögum og reglugerðum. Fyrri umsögn skipulagsfulltrúa hafi verið lagalega bindandi.
Í kærunni segir enn fremur að eigandi hússins hafi haft réttmætar væntingar til þess að mega hagnýta eign sína í samræmi við fyrri umsögn skipulagsfulltrúa og hafi í góðri trú lagt í miklar fjárfestingar sem verði honum að miklu leyti ónýtar verði honum synjað um leyfi fyrir þeirri starfsemi sem fyrirhuguð var í húsinu.
Sömuleiðis er vísað til þess að ekki hafi verið gætt að málshraðareglu stjórnsýslulaga, en eins og áður segir tók afgreiðsla málsins eitt ár hjá byggingarfulltrúa. Enn fremur hafi verið ólögmætt af hálfu byggingarfulltrúa að leita umsagnar skipulagsfulltrúa í febrúar 2025, það hafi átt að gera þegar umsóknin var lögð fram í apríl 2024.
Fleiri atriði eru týnd til í kærunni svo sem að það standist ekki þegar borgin fullyrði að lagabreytingar hafi gert þessa niðurstöðu óhjákvæmilega. Er farið fram á flýtimeðferð vegna mikils fjárhagslegs skaða sem eigandinn hafi orðið og verði enn fyrir vegna alls dráttar á meðferð málsins.
