Nýfundin köngulóartegund, sem lifir á afrísku eyjunni Madagaskar, hefur verið nefnd í höfuðið á frú Vigdísi Finnbogadóttur, fyrrverandi forseta Íslands. Íslendingur var á meðal þeirra sem rannsökuðu köngulónna.
Tegundin fékk hið latneska heiti Vigdisia presidens, sem vísar bæði í nafn Vigdísar og forsetahlutverkið.
Rannsóknin birtist í tímaritinu New Zealand Journal of Zoology á sunnudag, 14. júlí. Á meðal höfunda er Ingi Agnarsson, prófessor í dýrafræði við Háskóla Íslands.
Að sögn Inga er um að ræða mjög spennandi nýja ættkvísl og tegund af könguló. Ástæðan fyrir því að hún var nefnd eftir frú Vigdísi er að vísindamennirnir telja hana deila glæsileika og kænsku hennar.
Ingi vann rannsóknina með vísindamönnunum Matjaz Gregorz, Kuang Ping Yu, Jeremia Ravelojaona og Matjaz Kuntner sem starfa við háskóla í Slóveníu, Kína og á Madagaskar.
Í greininni segir að stærstur hluti lífmassa skordýra í hitabeltinu séu maurar og termítar. Vegna fjöldans ættu þeir að vera góð uppspretta fyrir rándýr eins og köngulær en ástæðan fyrir að svo sé ekki er að þeir hafa ýmsar varnir.
Það sem er óvenjulegt í þessu tilviki er að hin nýja köngulóartegund lifir í þriggja tegunda sambandi með maurategund og termíta. Það er termítinn er bráðin, köngulóin er rándýrið og maurinn er sníkjudýrið í þessum óvenjulega ástarþríhyrning.
„Vettvangsrannsókn okkar sýnir að köngulærnar geta fundið sködduð termítabú úr nokkurri fjarlægð, eyðileggja þau og éta íbúana. Svo mæta maurarnir á svæðið til þess að stela frá köngulónum,“ segir í greininni. „Bæði köngulóin og maurinn virðast hafa þann eiginleika að geta greint hegðun Nasutermite termítanna til þess að veiða þá.“
Bent er á að uppgötvunin á samspili þessara þriggja tegunda verðskuldi frekari rannsóknir, það er til að skilja betur hvernig þessar tegundir hagnýta merki frá fjölbreyttum liðdýrum.
„Við búumst við því að nýjar uppgötvanir bíði í hvert skipti sem við opnum termítabú,“ segir í niðurstöðunum. Búist er við því að fjöldi nýrra tegunda geti fundist sem nýti sér veikleika og leggist á termíta.
