Nýr og fullkominn hátæknibúnaður til rannsókna á sjóveiki og annarri hreyfiveiki var tekinn formlega í notkun í dag, þriðjudaginn 11. febrúar, í Háskólanum í Reykjavík. Uppbygging á aðstöðunni er samstarfsverkefni Heilbrigðistækniseturs Háskólans í Reykjavík, Lífvísindaseturs Háskóla Íslands og Háskólans á Akureyri. Í aðstöðunni er sýndarveruleiki tengdur við hreyfanlegt undirlag og hægt að líkja eftir aðstæðum á sjó, við akstur, flug og fleira.
Paolo Gargiulo, dósent við verkfræðideild og forstöðumaður Taugalífeðlisfræðistofnunar Háskólans í Reykjavík segir að þetta sé í fyrsta sinn sem slíkur tæknibúnaður sé tekinn í notkun í rannsóknum og tengdur við mælingar með þráðlausum heilarita, vöðvarita og hjartsláttarnema. Markmiðið sé að byggja upp einstakan gagnabanka þar sem mælingar á lífeðlisfræðilegum þáttum hjá einstaklingum séu tengdar við einkenni hreyfiveiki. „Þessi aðstaða hér er einstök á heimsvísu og veitir Íslendingum tækifæri til að verða leiðandi í rannsóknum á hreyfiveiki,” segir Paolo.
Hannes Petersen, prófessor við Háskóla Íslands og forstöðumaður líffærafræði við Læknadeild, er frumkvöðull í rannsóknum á hreyfiveiki. Rannsóknir hans hafa einkum beinst að hreyfiveiki og hlutverki innra eyra mannsins og annarra skynþátta við að stjórna uppréttri stöðu. Hann segir að sýndarveruleikahluti sjóveikihermisins hafi í fyrstu verið þróaður til endurhæfingar en tengingin við hreyfieiningu búnaðarins eigi að þjálfa einstaklinga í hreyfiríku umhverfi. „Hermirinn verður einnig notaður til að öðlast betri skilning á eðli hreyfiveiki og í framhaldinu verður hann notaður til að bæta meðferðar- og þjálfunarúrræði,” segir Hannes.
Fyrstu rannsókninni sem nýta mun tæknibúnaðinn var einnig hleypt af stokkunum í dag. Fjörutíu heilbrigðir einstaklingar munu taka þátt í henni. Könnuð verða áhrif mismunandi hreyfingar og hvaða hreyfigerð og styrkur framkallar kröftugustu einkenni hreyfiveiki. Áhrifin verða metin út frá niðurstöðum spurningalista og mælinga á lífeðlisfræðilegum þáttum.
Hreyfiveiki felst í nokkuð algengum einkennum sem fylgja því að ferðast um í farartæki. Sjóveiki og bílveiki eru þekktastar enda eru áhrif þeirra mjög afgerandi. Með tilkomu nýrrar tækni hafa komið fram nýjar gerðir hreyfiveiki, svo sem við notkun sýndarveruleika, við tölvuleikjaspilun og þegar einstaklingar eru þjálfaðir í hermiumhverfi fyrir t.d. flugvélar og skip. Þar er samnefnarinn sá að einstaklingurinn er hreyfingarlaus meðan sjónsviðið er kvikt.
Helsta kenningin sem notuð hefur verið til að skýra hreyfiveiki er skynárekstrakenningin, þ.e. að sú skynjun sem leggur grunn að kerfi stöðustjórnunar passi ekki við hreyfingar einstaklingsins sem upplifir hreyfingu. Þegar hreyfiveiki gerir vart við sig ræsast aðlögunarferlar í viðtökum stöðustjórnunar og í miðtaugakerfi, til að tryggja færni í hinu óblíða hreyfiríka umhverfi. Að þekkja og skilja þessa aðlögunarferla er lykillinn að meðhöndlun hreyfiveiki.