Löngum hefur þeirri klisju verið veifað að ekki eigi að blanda saman pólitík og skemmtun, ellegar stjórnmálum og listum, hvað þá þjóðmálum og íþróttum. Rökin hafa gjarnan verið í þá veru að þjóðin eigi að geta notið samkomuhalds án þess að drepa það í dróma með dægurþrasi og nöldri. Og hlífa beri mannamótum og menningu við flokkslægu fjargviðri og fjasi.
En hvað þýðir þetta í raun?
Afstöðuleysi er skýra svarið. Nefnilega það atferli mannsins að líta undan. Telja sig ekki þurfa að sjá það um stundarsakir sem amar að í heimi hér.
„Með því að aðhafast ekki, láta sem ekkert sé, er hver og einn sem lætur svo, að hlífa gerendum.“
En vel að merkja, þetta afstöðuleysi felur ekki í sér hlutleysi. Þar er langur vegur frá. Afstöðuleysið er þvert á móti markviss og augljós hlutdrægni. Með því að aðhafast ekki, láta sem ekkert sé, er hver og einn sem lætur svo, að hlífa gerendum.
Það verður ekki orðað öðruvísi.
Af þessum sökum er krafan um að halda kjafti á mannamótum – og leyfa sér með þeim hætti að sitja hjá eftir hentugleikum og aðstæðum, álíka gáfuleg og að bjóða freka karlinum í þorpinu að vera veislustjóri á árshátíð bæjarfélagsins. Heimamenn viti það vel að hann berji konuna sína, en það eigi ekki að blanda saman heimilisofbeldi og skemmtun.
En maðurinn komi að öðru leyti vel fyrir. Og sé skemmtilegur.
Lengi vel hefur verið klappað fyrir svona körlum. Og þeir þótt sjálfsagður partur af samfélaginu.
En það hefur loksins orðið breyting á. Og það á líka við um menningarlífið, íþróttasamkomur og skemmtanir af hvaða tagi sem er. Almenningur vill ekki lengur hampa þeim sem fara á svig við megingildi í þeim samfélögum sem vilja taka mannréttindi, frelsi og lýðræði alvarlega.
Það er akkúrat í þessu ljósi sem afstaða Íslendinga gagnvart þátttöku Ísraels í Söngvakeppni Evrópu er afar skýr. Afgerandi meirihluti þjóðarinnar vill ekki syngja í sama sal og fulltrúar stríðsglæpamanna og þjóðarmorðingja sem eru að leggja heimavelli Palestínumanna í rúst og hlífa þar engum, allra síst saklausum börnum og mæðrum þeirra. Og það er af því að stefna öfgaaflanna fyrir botni Miðjarðarhafs er skýr og hefur verið svo frá því um miðja síðustu öld: Allt andóf arabanna sem hafa verið fangelsaðir inni í eigin landi – og rændir ökrum sínum og þorpum, skal ekki einasta kæft í fæðingu, heldur ávallt notað sem upplagt tækifæri til að sækja fram í landtöku og yfirgangi, langt umfram tilefnið.
Og á meðan hafa vesturveldin horft á freka karlinn berja konuna sína án afláts, án þess að aðhafast nokkuð. Þetta sé nefnilega varnarstríð. Freki karlinn hafi rétt til að verja sig ef konan er eitthvað að ybba gogg.
Það er kærkomin jólagjöf að íslensk þjóð segi það upphátt um hátíðarnar: Nei, ekki í okkar nafni.
