Undanfarin tvö ár hefur Birgir Þórarinsson, fyrrum þingmaður og formaður stjórnmála- og öryggismálanefndar ÖSE, leikið lykilhlutverk varðandi frelsun ísraelskrar fræðikonu sem var í haldi öfgasamtaka í Írak í um tvö og hálft ár. Ítarlega er fjallað um málið og aðkomu Birgis í grein sem birtist í Times of Israel um helgina.
Í lok mars 2023 var ísraelska fræðikonan Elizabeth Tsurkov, sem einnig er rússneskur ríkisborgari, tekin höndum í Bagdad í Írak af sjíta-öfgahópnum Kataeb Hezbollah. Tsurkov var þar að vinna að rannsóknum fyrir doktorsverkefni sitt við hinn bandaríska Princeton-háskóla sem sneri að trúarhópi sjíta í landinu. Ástæðan fyrir handtökunni var að Tsurkov var grunuð um að stunda njósnir fyrir Ísrael, eitthvað sem fjölskylda hennar og Ísrael hafna alfarið.
Öfgahópurinn, sem er nátengdur stjórnvöldum í Íran, fór fram á afar hátt lausnagjald fyrir Tsurkov eða 200 milljónir bandaríkja dala, eitthvað sem stjórnvöld í Ísrael og Bandaríkjunum voru ekki tilbúin til að greiða.
Í umfjöllum Times of Israel kemur fram að aðkoma Birgis að málinu hafi hafist þegar hann hitti systur Tsurkov í Washington í apríl 2023. Í kjölfarið bauð hann fram aðstoð sína, meðal annars vegna tengsla sem hann hafði í Íran frá fyrri störfum sínum fyrir Evrópuráðið. Í kjölfarið átti hann frumkvæði af ýmsum í samskiptum við íranska og íraska ráðamenn og hitti bæði trúarleiðtoga og áhrifamenn innan hreyfinga sem tengjast málinu.
Að sögn Birgis var stærsta skrefið tekið í maí síðastliðnum þegar hann sat fund í Bagdad með sjíta-klerknum Ammar al-Hakim. Þar náðist að fá Kataeb Hezbollah-samtökin til að falla frá lausnargjaldskröfunni himinháu. „Þetta var stóra vendipunkturinn,“ er haft eftir Birgi.
Tsurkov var loks látin laus 9. september síðastliðinn eftir 903 daga í haldi. Hún var skilin eftir í Bagdad þar sem íraskir embættismenn sóttu hana og flutt var til bandaríska sendiráðsins. Þaðan fór hún fyrst til Grikklands og síðan heim til Ísraels.
Birgir telur að íslensk uppruni hans hafi skipt sköpum í viðkvæmum samskiptum. „Ég trúi því að það að koma frá litlu og hlutlausu landi sem á sér enga óvini hafi gert mér kleift að vinna að lausn málsins án tortryggni eða pólitískra stimpla,“ segir hann í samtali við Times of Israel.
