fbpx
Laugardagur 28.júní 2025
Pressan

„Dökkar halastjörnur“ geta verið meiri ógn við jörðina en áður var talið

Pressan
Sunnudaginn 15. september 2024 07:30

Halastjörnur. Mynd:Getty

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Undarlegur flokkur geimsteina, sem eru þekktir sem „dökkar halastjörnur“, búa yfir eiginleikum bæði loftsteina og halastjarna. Það er erfitt að sjá þessa hluti þegar þeir þeytast um geiminn og þeir geta verið mun meiri ógn við jörðina en talið hefur verið fram að þessu.

Þetta eru niðurstöður nýrrar rannsóknar að sögn Live Science sem segir að þessir hlutir séu litlir og snúist hratt um sjálfa sig. Þeir fara oft nærri jörðinni, líklega eftir að hafa komið langt utan úr sólkerfinu okkar. Hugsanlega er vatn á þeim sem og önnur efni en þeir geta líka verið uppspretta hættu.

Halastjörnur eru yfirleitt gjörólíkar loftsteinum. Þær koma úr ystu hlutum sólkerfisins, þar sem kuldinn er svo mikill að sameindir á borð við vatn frjósa. Brautir halastjarna eru yfirleitt stöðugar en stundum geta þær raskast vegna áhrifa þyngdarafls stórra pláneta og þá þjóta þessir frosnu steinar í átt að innri hluta sólkerfisins. Þegar það gerist, þá sér sólin til þess að þær bráðna og þá myndast halinn sem einkennir þær.

Lofsteinar halda sig yfirleitt í innri hluta sólkerfisins, venjulega á milli Mars og Júpíters. Þeir eru mun „steinaðri“ en halastjörnur og lifa því lengur þegar þeir lenda í geisla sólarinnar. En það kemur stundum fyrir að braut þeirra raskast og þeir koma hættulega nærri jörðinni.

Stjörnufræðingar hafa nýlega fundið þriðju tegund geimsteina, „dökkar halastjörnur“ sem hegða sér eins og loftsteinar og halastjörnur.

Í nýrri rannsókn reyna vísindamenn að greina uppruna þessara dökku halastjarna. Þær eru litlar, aðeins nokkrir tugir kílómetra í þvermál. Ekki er að sjá að þær losi gas eða vatn. Brautir þeirra eru ekki fullkomnar og þær sýna oft af sér hraðabreytingar sem tengjast ekki þyngdaraflssviðum en það bendir til þess að einhver önnur öfl séu að verki og snerti brautir þeirra mjúklega.

Stjörnufræðingar geta yfirleitt séð hvað veldur hraðabreytingum lítilla hluta í sólkerfinu, þar á meðal loftsteina. Til dæmis geta þeir hitnað ójafnt af völdum sólarinnar en það veldur lítilli en þó mælanlegri breytingu á braut þeirra.

Stjörnufræðingar hafa komist að því að hraðabreytingar dökku halastjarnanna eru ekki af völdum ójafnrar hitunar af völdum sólarinnar og því hlýtur eitthvað annað að valda þessum hraðabreytingum. Telja þeir hugsanlegt að þær losi gas sem geti valdið hraðabreytingunum. Þessi gaslosun sé svo lítil að hún sjáist ekki.

Dökku halastjörnurnar snúast einnig mjög hratt um sjálfa sig og hljóta því að búa yfir nægum innri styrkleika til að tryggja að þær tætist ekki í sundur. Út frá þessu komust stjörnufræðingarnir að þeirri niðurstöðu að þær séu uppbyggðar eins og loftsteinar og hafi líklega myndast þegar stærri hlutir brotnuðu upp.

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

Pressan
Fyrir 2 dögum

Lögreglustjórinn reiður og sorgmæddur: „Pabbi, af hverju gerðirðu mér þetta?“

Lögreglustjórinn reiður og sorgmæddur: „Pabbi, af hverju gerðirðu mér þetta?“
Pressan
Fyrir 2 dögum

Nýr risastjörnusjónauki uppgötvaði 2.104 nýja loftsteina í sólkerfinu á 10 klukkustundum

Nýr risastjörnusjónauki uppgötvaði 2.104 nýja loftsteina í sólkerfinu á 10 klukkustundum
Pressan
Fyrir 3 dögum

Sjáðu vægast sagt smeðjuleg skilaboð sem framkvæmdastjóri NATO sendi Trump í dag – „Kæri Donald. Til hamingju“

Sjáðu vægast sagt smeðjuleg skilaboð sem framkvæmdastjóri NATO sendi Trump í dag – „Kæri Donald. Til hamingju“
Pressan
Fyrir 3 dögum

Ný lög í Texas kveða á um að Boðorðin tíu verði að vera sýnileg í öllum skólastofum

Ný lög í Texas kveða á um að Boðorðin tíu verði að vera sýnileg í öllum skólastofum
Pressan
Fyrir 3 dögum

Air India varað við vegna „alvarlegra brota“ á vinnutíma flugmanna

Air India varað við vegna „alvarlegra brota“ á vinnutíma flugmanna
Pressan
Fyrir 4 dögum

Kennslukona á 60 ára fangelsi yfir höfði sér – Beitti nemanda kynferðislegu ofbeldi

Kennslukona á 60 ára fangelsi yfir höfði sér – Beitti nemanda kynferðislegu ofbeldi