Jarðfræðingurinn Haraldur Sigurðsson gagnrýnir framsetningu Ríkisútvarpsins í fréttum um jarðhræringar. Segir hann skýringarmynd sem birt var af kviku úr möttli jarðar kolranga og villandi.
„Hættulegar og villandi myndir. Fjölmiðlar á Íslandi reyna eftir bestu getu að koma vísindalegum upplýsingum áfram til almennings, en mikið af því er villandi eða rangt,“ segir Haraldur á samfélagsmiðlum.
Haraldur er 83 ára að aldri og starfaði lengst af við Háskólann í Rhode Island í Bandaríkjunum. Hann er einn helsti fræðimaður þjóðarinnar í eldfjallafræðum, hefur hlotið riddarakross hinnar íslensku fálkaorðu og er heiðursdoktor við Háskóla Íslands.
Haraldur segir eitt versta dæmið um villandi myndir vera þá sem birtist hjá RÚV nýlega.
„Hún sýnir eldrauða brunaslöngu sem nær frá kjarna jarðar (2900 km dýpi) og upp undir Ísland. Þetta er rangt,“ segir Haraldur.
Bendir hann á að kjarninn sé ekki gerður úr hraunkviku, heldur sé kjarninn járnbráð sem hefur svo háa eðlisþyngd að hún mun aldrei leita upp í gegnum möttulinn.
„Þótt ytri kjarninn sé bráðinn, þá er möttullinn heill, fastur, óbráðinn. Þess vegna berast allar tegundir af jarðskjálftabylgjum í gegnum möttulinn,“ segir Haraldur og heldur áfram að fræða. „Bráð eða hraunkvika verður til þegar efri mörk möttulsins byrja að bráðna á um 90 til 100 km dýpi undir Íslandi. Kvikan verður til vegna þess að þrýstingur lækkar þegar möttullinn mjakast upp á við.“
Bergið í möttlinum sé mjög heitt en óbráðið þangað til það mjakast upp á um það bil 100 kílómetra dýpi undir landinu. Efsti hluti möttulsins sé eins og svampur þegar hann byrji að bráðna. Kvikan rísi upp úr þessum svampi. Skorpan bráðni ekki.
„Hvers vegna mjakast möttullinn upp? Að nokkru leyti gerist það vegna þess að jarðskorpuflekarnir færast í sundur. Sem sagt, kvikan myndast ekki vegna vaxandi hita, heldur vegna lækkandi þrýstings,“ segir Haraldur. „Trúið ekki öllu (neinu?) sem þið sjáið í fjölmiðlum.“
