Jón Gnarr, fyrrum borgarstjóri og frambjóðandi Viðreisnar fyrir komandi alþingiskosningar, segir að hið meinta útlendingavandamál á Íslandi byggist á „múgsefjun, ótta, ranghugmyndum og fordómum frekar en staðreyndum eða reynslu“. Líkir hann stöðunni við umræðu um „unglingavandamál“ í samfélagi á árum áður sem var afar hávært í umræðunni og rataði inn á Alþingi sem og síður fjölmiðla.
Í aðsendri grein á Vísi fyrr í dag segir Jón að tíminn hafi leitt í ljós að „unglingavandamálið” var að mestu leyti uppblásið og byggðist á fordómum – afleiðing aðgerðarleysis stjórnvalda í æskulýðsmálum að mati Jóns.
„Árið 1981 fór blaðamaður Vikunnar á stúfana, til að rannsaka hið meinta unglingavandamál, og fór á rúntinn á Hallærisplaninu. Þetta vandamál hafði þá nýlega verið til umræðu á Alþingi, þar sem margir höfðu miklar áhyggjur af því hvernig þessi kynslóð – sem myndi erfa landið – myndi takast á við framtíðina. Ekki síst olli fólki áhyggjum hversu lélega íslensku unglingarnir töluðu. Blaðamaður ræddi við nokkra unglinga, sem voru allir á sama máli: það væri ekkert unglingavandamál. „Fullorðna fólkið skilur ekki unglingavandamálið, því það er ekki til. Það er bara til fullorðinsvandamál,“ sögðu krakkarnir á rúntinum í Reykjavík,“ skrifar Jón.
Segir hann að nú sé þessi kynslóð orðin fullorðin. „Vandræðaunglingarnir“ hafi staðið sig vel í lífinu – meira að segja hann sjálfur.
„Það var heldur aldrei raunverulegt unglingavandamál; þetta var ekki okkur að kenna heldur var okkur kennt um úrræðaleysi stjórnvalda. Við vorum bara þjóðfélagshópur sem lá vel við höggi. Þegar ríkið og sveitarfélögin tóku til í þessum málum, batnaði ástandið sjálfkrafa. Í dag eru unglingar ekki jaðarsettir, heldur virkir samfélagsþátttakendur – afreksfólk í námi, íþróttum, nýsköpun og mikilvægum samfélagsverkefnum á borð við vitundarvakningu um loftslagsbreytingar.“
Segir Jón að nú sé komið upp nýtt „vandamál“, tengt útlendingum sem minni um margt á gamla unglingavandann.
„Þetta byggir að mestu á múgsefjun, ótta, ranghugmyndum og fordómum, frekar en staðreyndum eða reynslu. Fólk er farið að forðast ákveðna staði, ekki vegna unglinga, heldur útlendinga. Mál útlendinga, innflytjenda og flóttafólks – að undanskildum túristum – hefur þróast í mikið „vandamál.“ Þessi „útlendingavandi“ lítur út eins og unglingavandinn forðum og við getum leyst hann á sama hátt: Með því að taka vel á móti fólki og auðvelda því að aðlagast samfélaginu. Sameinumst um að efla íslenskukennslu fyrir innflytjendur og bjóða upp á kennsluefni fyrir börn á þeirra móðurmáli á meðan þau læra málið. Við skulum ekki kenna ákveðnum hópum um okkar eigið úrræðaleysi. Við getum gert betur. Við skulum ekki endurtaka gömlu mistökin,“ skrifar Jón.
