„Í dag fá einungis eitt til þrjú börn á Íslandi, af fjörutíu, greiningu og skammtímaendurhæfingu, brotabrot af þeim börnum sem þurfa á meðferð að halda,“ segir Stefán John Stefánsson, verkefnastjóri Hugarfars, í grein í Fréttablaðinu í dag.
Þar skrifar Stefán um heilaskaða og bendir á að á Vesturlöndum sé heilaskaði talinn ein helsta ástæðan fyrir heilsufarsvandamálum hjá börnum, unglingum og ungu fólki á fullorðinsaldri.
Stefán þekkir þetta viðfangsefni vel en hann lenti í alvarlegu vinnuslysi fyrir tveimur árum. Hann hlaut heilaskaða í slysinu og hefur þjáðst af minnisleysi og vitrænni skerðingu eftir það.
Hann bendir á í grein sinni að í dag séu greind hér á landi yfir 500 börn með heilaáverka og 200 af þeim eru börn á aldrinum 0-4 ára.
„Af þessum tölum má dæma að 40 börn og unglingar muni þurfa að takast á við alvarlegar afleiðingar heilaskaða til lengri tíma og oft á tíðum fram á fullorðinsár. Þessi börn þurfa á sérhæfðri endurhæfingu að halda til að lágmarka afleiðingar heilaskaða en því miður eru slík úrræði ekki í boði í heilbrigðiskerfinu.“
Stefán segir að í dag sé staðan þannig að einungis eitt til þrjú börn á Íslandi, af fjörutíu, fái greiningu og skammtímaendurhæfingu, eða brotabrot af þeim börnum sem þurfa á meðferð að halda.
„Afleiðingar heilaskaða í æsku koma oft ekki að fullu fram fyrr en við fullorðinsárin þegar þessir einstaklingar fara að reyna að standa á eigin fótum í lífinu. Heilaskaði er fötlun sem hefur vitsmunaleg og líkamleg áhrif á einstaklinginn,“ segir Stefán sem spyr síðan í grein sinni:
„Hvað verður um hin 37 börnin? Jú, þau gleymast. Á hverju ári má gera ráð fyrir því að um 37 börn sem ekki hljóta viðeigandi meðferð verði út undan og að náms- og félagsfærni þeirra hraki.“
Hann segir svo að mörg þessara barna fái ranglega greiningu um ADHD eða einhverfu og af þeim sökum fái þau ranga meðferð og jafnvel röng lyf. Og þó svo að einkennin séu svipuð er um ólíka hluti að ræða sem þarfnast ólíkrar meðferðar.
Stefán segir að mikið sé í húfi og nauðsynlegt að sinna þessum gleymdu börnum svo þau fái tækifæri til að taka þátt í samfélaginu sem virkir einstaklingar.
„Heilbrigðisráðherra, Svandís Svavarsdóttir, hefur nú skipað starfshóp sem fer vandlega yfir stöðu fólks með ákominn heilaskaða og þar með talið börnin okkar. Sérhæfð íhlutun er ekki til staðar á Íslandi og úr því þarf sannarlega að bæta.“
