Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir fyrrum varaformaður Sjálfstæðisflokksins skrifar í síðasta sunnudags Mogga um fullveldi og alþjóðasamstarf. Þar slær hún tón, sem lítt hefur heyrst frá þingmönnum sjálfstæðisfólks eftir hrun.
Hún tekur ekki afstöðu til fullrar aðildar að Evrópusambandinu. Aftur á móti opnar hún umræðu um þá spurningu á málefnalegri og víðsýnni forsendum en andstöðuflokkarnir hafa gert í langan tíma.
Gamla víðsýnin og frjálslynda hugsunin endurspeglast í þessum orðum hennar:
„Tal um að þjóðir afsali sér fullveldi með því að taka þátt í alþjóðasamstarfi byggist á ákveðnum misskilningi, þvert á móti er frelsi ríkja til þess að velja að taka þátt í því ein skýrasta birtingarmynd fullveldisins, þótt í því geti falist framsal á valdi.
Þess vegna eru til að mynda kröfur um að Úkraína megi ekki ganga í Atlantshafsbandalagið álitnar vera árás á fullveldið en aðild að bæði Atlantshafsbandalaginu og Evrópusambandinu væri hugsanlega mest afgerandi staðfesting á fullveldi Úkraínu.“
Hér ýtir varaformaður Sjálfstæðisflokksins til skamms tíma þeim rökum út af borðinu að full Evrópusambandsaðild sé útilokuð vegna fullveldisafsals. Eftir sem áður geta menn fært önnur rök gegn aðild. Bara ekki fullveldisafsal.
Máli sínu til stuðnings vitnar Þórdís Kolbrún í ummæli Alexanders Stubb forseta Finnlands:
„Við vorum eina landið sem átti landamæri að Sovétríkjunum, sem gat haldið raunverulegu sjálfstæði sínu, en við glötuðum fullveldi okkar. Við gátum ekki ákveðið í hvaða klúbba við vildum ganga. Við gátum ekki gengið í ESB fyrr en árið 1995, þegar Sovétríkin voru hrunin.“
Þessi skýra hugsun finnska forsetans segir mikla sögu.
Finnar voru með öðrum orðum ekki aðeins að styrkja stöðu sína efnahagslega þegar þeir yfirgáfu EES-samningana og stigu skrefið til fullrar aðildar. Þeir voru líka að treysta undirstöður fullveldisins.
Stór alþjóðleg fyrirtæki hafa um nokkurn tíma ógnað lýðræðinu þegar þau freista þess að ráða sjálf leikreglunum á taflborði viðskiptanna. Mótleikur minni lýðræðisríkja til varnar fullveldinu er alþjóðlegt samstarf.
Evrópusambandið hefur verið sterkasta vörnin í þessum efnum. Þórdís Kolbrún beinir athyglinni að þessu viðfangsefni í Morgunblaðsgrein sinni með þessum orðum:
„Fyrir þau okkar sem er umhugað um fullveldi ríkja hlýtur staða bandarísku tæknifyrirtækjanna að vera ofarlega í huga. Og það hlýtur að vekja spurningar að æðstu ráðamenn í heimaríki fyrirtækjanna grafi undan fullveldisrétti annarra ríkja með því að hafa afskipti af og í hótunum vegna lögmætra stjórnvaldsákvarðana og reglna sem gilda jafnt yfir alla.“
Fáir þekkja betur alla króka og kima í íslenskum sjávarútvegi en Guðmundur Kristjánsson forstjóri Brims. Og hann verður ekki vændur um að hafa hug á að gefa spón úr aski sínum til Evrópusambandsins.
En síðastliðið haust sagði hann opinberlega í tengslum við umræðu um væntanlega þjóðaratkvæðagreiðslu að sjávarútvegurinn þyrfti ekki að hafa áhyggjur af Evrópusambandsaðild.
Með því ýtti hann út af borðinu þeirri röksemd að full aðild væri útilokuð vegna hagsmuna sjávarútvegsins.
Þegar slíkt áhrifafólk í Sjálfstæðisflokknum og atvinnulífinu ýtir út af borðinu tveimur helstu mótrökunum gegn fullri Evrópusambandsaðild er óneitanlega komin upp ný málefnaleg staða í umræðunni.
Það er fagnaðarefni þegar þessi gamli víðsýni og málefnalegi tónn hljómar á ný.
Markmiðið er það eitt að styrkja umgjörð þjóðarbúskaparins og treysta fullveldi landsins.
