Framundan eru fyrstu kappræður forsetaframbjóðenda Demókrata og Repúblikana, þeirra Joe Bidens og Donalds Trumps. Kappræðurnar hefjast klukkan eitt í nótt. Hlekkur á útsendingu C-Span má nálgast neðst í fréttinni. DV tók hér saman nokkur atriði sem vert er að hafa í huga fyrir þá sem hyggjast horfa.
Um er að ræða fyrstu kappræðurnar af þremur. Af fyrri kappræðum að dæma hafa fyrstu mínúturnar mest að segja. Milljónir manna horfa á kappræðurnar en fæstir klára þær alveg til enda. Fyrstu mínúturnar verða því veigamestar fyrir frambjóðendurna, enda flestir áhorfendur. Frambjóðendurnir munu því reyna að koma sem mestu að og sem þyngstu höggum á andstæðing sinn. Til að stemma stigum við þessu hafa skipuleggjendurnir skipt kappræðunum upp í hluta. Þáttastjórnandinn Chris Wallace af Fox News mun stýra umræðunum í kvöld. Lét hann hafa eftir sér fyrr í kvöld í bandarískum fjölmiðlum, að hann hygðist vera eins ósýnilegur og hann gæti.
Ljóst er að kosningarnar eru Bidens að tapa eins og staðan er í dag. Biden er að mælast með öruggt forskot á landsvísu. Sú tala skiptir að vísu engu máli, enda er það tala kjörmanna sem ræður úrslitum. Kjörmenn fá frambjóðendur með því að sigra ríki, og fylgir fjöldi kjörmanna að einhverju leyti fólksfjölda í hverju ríki fyrir sig. Trump nýtur yfirgnæfandi stuðnings í sumum ríkjum og Biden í öðrum ríkjum. Það eru ríkin þar sem lítill munur er á fylgi frambjóðenda sem frambjóðendurnir hafa mest að vinna með minnstum tilkostnaði. Þau ríki eru gjarnan kölluð sveifluríki, (e. swing states), enda sveiflast þau flokkanna á milli. Ríki útdeilir svo kjörmönnum sínum til þess sem sigrar ríkið. Skiptir þá engu máli hvort frambjóðandi sigri með 50,1% eða 99%, hann fær alla kjörmennina.
Þetta kosningakerfi hefur gert það að verkum að mikill tími og orka fer í að „eltast við“ atkvæði þeirra ríkja sem frambjóðendur eiga mestar líkur á að tapa með litlum atkvæðamun. Það má því búast við því að málefni sem varða hagsmuni þessa ríkja verði fyrirferðamikil þegar nær dregur kosningunum sjálfum, en í kappræðunum í kvöld verða stóru málin til umræðu.
Þar má auðvitað fyrst og fremst nefna hneykslismálið sem skók herbúðir Trump í vikunni, opinberun New York Times á skattaskilum Trumps síðustu tvo áratugina. Þar að auki má búast við að viðbrögð ríkisstjórnar Trumps verði fyrirferðarmikið umfjöllunarefni í kvöld.
Eins og áður sagði eru kosningarnar Bidens að tapa, og því tíðindalaust kvöld það besta sem hann getur óskað sér. Trump mun róa öllum árum að því að koma sér undan erfiðum spurningum um skattamálin sín og Covid-19 viðbrögðin.
Ef litið er til fyrri frammistöðu Trumps í kappræðum, og þá sérstaklega gegn Hillary Clinton árið 2016, má fastlega gera ráð fyrir því að Trump muni beita bellibrögðum í nótt. Búast má við að Trump muni uppnefna Biden og Kamala Harris, varaforsetaframbjóðanda Demókrata. Hann mun reyna allt til þess að slá Biden út af laginu og snúa þar með athyglinni af sjálfum sér yfir á Biden. Búast má við að sonur Bidens, Hunter Biden, og viðskiptagjörningar hans í Úkraínu verði rifjaðir upp af Trump.
Trump hefur síðustu vikur talað Biden nokkuð mikið niður, og um leið lækkað væntingar sem kjósendur gera til frammistöðu hans í kvöld. Trump hefur talað um Biden sem elliært gamalmenni, ófært um að reka kosningabaráttu, kallað hann Kjallara-Biden (e. basement-Biden). Á sama tíma hefur Trump staðið sig einstaklega illa í viðtölum og öðrum opinberum viðburðum undanfarið. Hann hefur misst hluti út úr sér sem hann átti ekki að segja, talað í hringi, svarað vitlausum spurningum og auðvitað, svarað tómri vitleysu. Það er því ástæða að ætla að Trump hafi, óviljandi, lækkað væntingar sinna kjósenda til sín, en á sama tíma nánast þurrkað út væntingar almennings til frammistöðu Bidens. Slíkt gæti unnið með Biden þegar umræður hefjast strax í kvöld og í fyrramálið um hvor bar sigur úr býtum.
Báðir munu þeir eltast við hið gullna 15 sekúndna svar við erfiðum spurningum. Frá því að Kennedy og Nixon tókust fyrst á í sjónvarpskappræðum árið 1960 hafa frambjóðendur keppst um að ná „rothögginu“ á mótherja sína. Hið fullkomna rothögg er örstutt svar, ein setning eða svo, sem hægt er að koma frá sér á örfáum sekúndum, sem kemur skilaboðum frambjóðandans á framfæri en á sama tíma gerir lítið úr skilaboðum eða persónu andstæðingsins.
Eftir stendur að sigurvegarinn verður krýndur eftir því hver stóð sig síst illa. Kappræður forsetaframbjóðenda hafa verið gagnrýndar að undanförnu fyrir að skila litlu og snúast um ranga hluti. Þannig voru afar fáir, eða innan við 0.1% kjósenda sem sögðust hafa ákveðið sig í kosningunum út frá frammistöðu frambjóðendanna í kappræðunum. Þetta 0.1% skiptir á heildina litið litlu máli, en gæti þó skipt máli í vissum sveifluríkjum, svo frambjóðendurnir eru ekki tilbúnir til þess að kasta kappræðunum á bálið að svo stöddu. Hin gagnrýnin snýr að efnislegu innihaldi þeirra, en þær eru sagðar snúast meira um persónuleika, persónuþokka, útlit og hvernig frambjóðandi segir hlutina, frekar en hvað þeir eru að segja.
Sigurvegari kappræðnanna er sjaldnast krýndur sama kvöld, en yfirleitt tekur það nokkra daga fyrir þáttastjórnendur, stjórnmálaskýrendur og aðra gárunga að komast að niðurstöðu um hver vann. Þess utan er það allt eins líklegt að aldrei muni fást niðurstaða í það hver vann, og þá sérstaklega í pólitísku landslagi eins og blasir við í Bandaríkjunum í dag.
Horfa má á kappræðurnar hér að neðan. Þær hefjast klukkan 1:00 í nótt.
