„Patriotism is the last refuge of the scoundrel,“ sagði Samuel Johnson. Þjóðernishyggja er skálkaskjól.

Þetta á ágætlega við um Vladimir Pútín sem trommar upp í kosningabaráttu í Rússlandi með stóryrði um hið mikla móðurland, hið sigurslæla rússneska kyn og stríðið um Rússland.

Það er reyndar óvíst hver óvinurinn er – líklega hið hugrakka fólk sem þorir að mótmæla hinni spilltu stjórn Pútíns.

Pútín vísar í sigra í Napóleonsstríðunum og í stríðinu mikla gegn Þýskalandi nasismans.

Tolstoj gerði Napóleonsstríðunum ágæt skil og besta skáldverkið um stríðið mikla er Líf og örlög eftir Vassilí Grossman – sem Suslov, hugmyndafræðingur Kommúnistaflokksins, sagði að yrði ekki gefin út næstu 200 árin.

Vandinn við minninguna um það er að Rússar og þjóðir Sovétríkjanna færðu vissulega óskaplegar fórnir. En fólkið var í klóm morðóðs harðstjóra og klíku hans, sem hafði sölsað undir sig hálft Pólland og Eystrasaltsríkin í stríðsbyrjun og lagði svo undir sig hálfa Evrópu af stríðinu loknu – herti þá tök kúgunarinnar aftur. Sigurinn byggði ekki síst á óskaplegum og að sumu leyti tilgangslausum mannfórnum.

Undir Pútín hefur orðið einhvers konar endurreisn minningar Stalíns sem mikils herstjóra – en þetta er hin raunverulega blóði drifna arfleifð og hún er afar tvíbent.