Í frostinu var ég að reyna að rifja upp frægt kvæði eftir Bjarna Thorarensen, Þú nafnkunna landið. Bjarni var rómantíker, og setur í kvæðinu fram þá athyglisverðu kenningu að frostið og kuldinn herði Íslendinga, geri þá að mönnum, og forði þeim frá „læpuskaps ódyggðum“ eins og hann kallar það – þær sækja líklega fremur á þá sem alast upp við hlýrra loftslag.

Þetta hefur verið dálítið brött hugmynd þegar hún er sett fram. Þjóðin var hálfdauð úr hörmungum þegar þetta var ort, bjó í torfkofum, hafði lítið ljósmeti eða hita – kuldinn hlýtur að hafa verið hræðilegur, að maður tali ekki um myrkrið. Maður prísar sig eiginlega sælan að hafa ekki verið uppi á þeim tíma.

En svona er kvæðið, það er ágætt að hafa það yfir og ganga svo út í frostið – svona líkt og til dæmis Þorraþræl Kristjáns Jónssonar – herðir mann kannski aðeins:

Þú nafnkunna landið sem lífið oss veittir,

landið sem aldregi skemmdir þín börn,

hvert þinnar fjærstöðu hingað til neyttir,

hún sér þér ódugnaðs framvegis vörn.

Undarlegt sambland af frosti og funa,

fjöllum og sléttum og hraunum og sjá;

fagurt og ógurlegt ertu þá brunar

eldur að fótum þín jöklunum frá!

Fjör kenni´ oss eldurinn, frostið oss herði,

fjöll sýni torsóttum gæðum að ná;

bægi sem kerúb, með sveipanda sverði

silfurblár Ægir oss kveifarskap frá.

Þó vellyst í skipsförmum völskunum meður

vafri að landi, eg skaða ei tel;

því út fyrir kaupstaði íslenskt í veður

ef hún sér vogar, þá frýs hún í hel.

Ef læpuskaps ódyggðir eykjum með flæða

út yfir haf vilja læðast þér að:

með geigvænum logbröndum Heklu þær hræða

hratt skalt þú aptur að snáfa af stað.

En megnirðu´ ei börn þín frá vondu að vara,

og vesöld með ódyggðum þróast þeim hjá,

aftur í legið þitt forna þá fara

föðurland áttu, – og hníga í sjá.