Norðanpaunk er einn sérstæðasti tónlistarhittingur sumarsins, ættarmót pönkara og áhugafólks um ágenga jaðartónlist sem fer fram á Laugarbakka um verslunarmannahelgina.

Þó að tónlistin sé jafnan miðpunkturinn segja þrír af skipuleggjendunum að það sé ekki síður pönkhugsjónin sem dregur fólk saman: öll skemmtun fer fram á jafnræðisgrundvelli, hér eru engir styrktaraðilar, engin gróðasjónarmið liggja að baki og allt skipulag er unnið af þátttakendunum sjálfum í sameiningu – en þeir sem vilja sækja viðburðinn verða að gerast meðlimir í Hollvinafélagi Norðanpaunks… og mega ekki vera fasistar.

Fyrir þá sem synda á móti straumnum

„Frá upphafi var lagt upp með að þetta yrði eins konar ættarmót pönkara – fyrir okkur sem nennum ekki á þjóðhátíð eða í fjölskylduútileguna,“ segir Ólöf Rún Benediktsdóttir, myndlistarkona og skáld, sem hefur tekið þátt í Norðanpaunki frá því það var fyrst haldið á Laugarbakka árið 2014.

100% D.I.Y. Stína, Ægir Sindri og Ólöf Rún segja að það móti stemninguna á Norðanpaunki að allt skipulag sé unnið af þátttakendunum sjálfum og engin gróðasjónarmið liggi að baki.

Mynd: DV ehf / Sigtryggur Ari

„Þetta er svo rótgróin sena að fólkið í henni þekkist flest vel og það er í raun lygilegt hvað þetta líkist mikið ættarmóti,“ segir hjúkrunarfræðingurinn Stína, Anna Kristín Jóhannesdóttir, önnur úr hópi skipuleggjenda í ár. „Örugglega helmingur fólksins á svæðinu eru meðlimir í hljómsveitunum sem spila,“ skýtur Ægir Sindri Bjarnason inn í – en sjálfur ber hann á trommur með að minnsta kosti tveimur hljómsveitum á hátíðinni.

Þó að hátíðin kenni sig við pönk segja þau að ekki sé einungis um að ræða einfalt og hratt pönkrokk á tónleikunum, sem fara fram í tveimur rýmum á svæðinu. „Það er fyrst og fremst hugmyndafræðin okkar og það hvernig við gerum hlutina sem er pönk. Tónlistin sjálf spannar alla neðanjarðarsenuna á Íslandi. Þarna er auðvitað pönk en líka dauðarokk, nýbylgja, raftónlist og meira að segja rapp,“ segir Ægir og Stína bætir við: „En þetta er allt tónlist sem fer á móti straumnum eða fær ekki svo auðveldlega rými annars staðar.“

Nokkrar erlendar hljómsveitir spila um helgina og sú þekktasta er eflaust svissneski öfgametaldúettinn Bölzer, þá flýgur götu-grindcore-sveitin Ramin Kuntopolku frá Finnlandi en hún er skipuð trommuleikara og söngvara sem rymur í gjallarhorn frekar en míkrófón og norska unglingasveitin Golden Core spilar doom-metal með úkúlele og öðrum óvenjulegum hljóðfærum. Af íslenskum sveitum má nefna anarkó-pönkgoðsagnirnar í Dys, ofursvala nýbylgjutríóið Kælan Mikla, sýru-svartmálmsbandið Worm Lust og hryllingsmyndakammersveitina Malnerophrenia.

„Það blæs lífi í senuna að hafa þennan viðburð til að hlakka til á hverju ári. Yfir árið skarast mismunandi hópar innan senunnar ekkert mjög mikið – en þarna koma allir saman og það verður suðupunktur af alls konar ólíku dóti,“ segir Ægir um mikilvægi Norðanpaunks.

„Og þarna er líka alltaf eitthvað nýtt. Við erum með þá óformlega reglu að við bókum ekki sömu böndin ár eftir ár nema þau séu komin með nýtt efni til að spila,“ segir Ólöf og Stína bendir á að ný bönd fái líka undantekningarlaust góð viðbrögð og undirtektir.

Bölzer Svissneski öfgametaldúettinn Bölzer er eitt þeirra banda sem tekur þátt í Norðanpaunki

Gerðu-það-sjálfur og skaðaminnkun

Þið sögðuð að þessi samkoma væri hugmyndafræðilega pönk – hvað eigið þið við með því?

„Í fyrsta lagi er þetta allt algjörlega D.I.Y,“ segir Ægir og vísar þar í hin alþekktu sjálfstæðisyfirlýsingu pönksins Gerðu-það-sjálfur eða do-it-yourself á frummálinu. „Hver og einn einasti sem kemur að viðburðinum er í sjálfboðavinnu. Þetta er fólk sem lætur hlutina gerast frekar en að bíða eftir því að aðrir láti þá gerast.“

„Þetta viðhorf mótar svo alla stemninguna,“ bætir Ólöf við. „Það eru allir tilbúnir að hjálpa til, gefa vinnu og tíma í að láta þetta gerast. Þessir 150 sem eru ekki í hljómsveit stökkva í eldhúsið, tína upp rusl eða þrífa klósettin. Það hjálpast allir að láta þetta gerast og vera næs,“ segir hún og tekur fram að þótt þeir sæki í harkalega tónlist þá séu pönkararnir mjúkir inn við beinið og andrúmsloftið á Norðanpaunk því alltaf uppfullt af hlýju og umhyggju.

„Það má líka bæta við að í skipulagningunni vinnum við út frá hugmyndum um skaðaminnkun,“ segir Stína. „Við viljum gera öllum kleift að skemmta sér á þann hátt sem þeir vilja þegar þeir vilja, en á sem öruggastan hátt. Þarna eru til dæmis hjúkrunarfræðingar á sólarhringsvakt ef einhver slasar sig og svo erum við með öruggt herbergi, það er þolendavænt herbergi þar sem fólk getur komið ef því líður ekki vel eða lendir í einhverju,“ segir hún og nefnir einnig að komið hafi verið upp sérstökum dúk fyrir framan tónleikasviðið til að lágmarka hættuna á að fólk slasi sig í ágengum dansinum – þetta eru semsagt kjöraðstæður fyrir virkilega harkalegan „mosh-pit.“

Fyrir utan tónlistina býður Norðanpaunk svo upp á ýmsa aðra viðburði, til dæmis ljóðaupplestur, teiknirými og vettvang fyrir fólk til að skiptast á bæklingum og skoðunum um róttæk stjórnmál og betra samfélag – en í jaðarsenum skapast oftar en ekki frjóasti jarðvegurinn fyrir skapandi og nýstárlega hugsun um lífið og pólitík.

Þegar þau eru spurð hvort allir séu velkomnir á Norðanpaunk segja þau að þeir sem skrái sig sem meðlimi á heimasíðu eða Facebook-síðu Norðanpaunks geti mætt – en taka þó fram að þau vilji ekki fá ofbeldismenn eða fasista á svæðið. „Í svipuðum senum erlendis er oft svolítil ógn af fasistum og nýnasistum, en sem betur fer er það ekki þannig hér ennþá. En við tökum mjög harða afstöðu gegn allri þjóðernishyggju og öfga-hægrinu.“