Vilhjálmur Bjarnason, fyrrverandi þingmaður, fór hörðum orðum um smálánafyrirtækin á dögunum í aðsendri grein í Morgunblaðinu þar sem hann sagði meðal annars: „Það ættu að verða örlög lögsmámenna, sem notfæra sér neyð og bágindi annarra við innheimtu smálána, að fara í hið neðra og brenna þar vítislogum á teinum og rotna svo í mógröf, til efsta dags, og ná aldrei augliti guðs.“
Ansi harkaleg orð. Flestum finnst þau hins vegar eiga fullkomlega rétt á sér.
Smálán eru smánarblettur á samfélaginu. Þeir sem nýta sér þessi lán eru í flestum tilvikum fólk sem hefur enga aðra leið til að verða sér úti um pening og áttar sig ekki á þeim vítahring sem það getur lent í með töku þeirra.
Við höfum heyrt dæmi af andlega veiku fólki sem hefur tekið smálánin og lent í skuldasúpu. Fíklar hafa nýtt smálánin til að verða sér úti um næsta skammt. Handrukkarar í undirheimum hafa líka nýtt sér þennan möguleika. Nú er ekki bara hægt að neyða fólk með ofbeldi til að taka út úr hraðbanka til að borga skuldina sína, heldur er hægt að neyða fólk til að taka smálán í gegnum snjallsímann. Einstaklingar með þroskaskerðingu hafa tekið lánin í góðri trú, aðeins til þess að fá mörg hundruð prósenta vexti í bakið.
Eins og fram kemur í ítarlegri umfjöllun í nýjasta helgarblaði DV vísa vefsíður allra eldri smálánafyrirtækjanna á Núnú lán, sem stofnað var á þessu ári, en eigandi fyrsta íslenska smálánafyrirtækisins er meirihlutaeigandi í Núnú, sem er eitt um hituna í dag.
Það var síðan áhugaverð tilviljun að Núnú lán séu á vef sínum skráð til húsa í sömu byggingu og DV. Blaðamaður fann hins vegar enga slíka starfsemi í húsinu.
Nú vill svo til að fjallað hefur verið um smálánafyrirtækin árum saman en lítið virðist breytast. Lögum er breytt eitthvað örlítið en fyrirtækin halda ótrauð áfram, breyta skilmálum sínum örlítið og ráðast í málamyndunargjörninga með flýtigjöld og rafbækur. Svona hefur þetta gengið. Stundum virðist hreinlega eins og áhugi stjórnvalda sé ekki einlægur í þessum málum.
Á dögunum auglýsti stjórnarþingmaður eftir reynslusögum þeirra sem hefðu lent í klóm smálána og ætlaði aldeilis að láta til sín taka. DV reyndi dögum saman að ræða þetta við þingmanninn en alltaf var hann of upptekinn.
Í fréttaskýringaþættinum Kveik í fyrra var ítarlega fjallað um smálánafyrirtækin og þar meðal annars rætt við sparisjóðsstjóra Sparisjóðs Strandamanna, eina fjármálafyrirtækisins sem aðstoðar smálánafyrirtækin við greiðslumiðlun. Þá sagðist hann íhuga að loka á smálánafyrirtækin. Það hefur enn ekki verið gert.
ASÍ og Neytendasamtökin létu hins vegar verkin tala fyrr á árinu og stofnuðu sérstök baráttusamtök gegn smálánastarfsemi sem hafa það að markmiði að aðstoða þolendur smálánastarfsemi og girða fyrir það að slík starfsemi fái þrifist. Samkvæmt könnun aðildarfélaga ASÍ meðal félagsmanna sinna geta 25% þeirra sem lenda í skuldavanda rakið orsökina til smálána.
Við megum engan tíma missa. Nú(nú) er nóg komið
