Kærunefnd jafnréttismála hefur vísað frá kæru einstaklings vegna ummæla sem látin voru falla í hans garð í athugasemd á samfélagsmiðlinum TikTok. Nefndin tekur undir að ummælin, sem varla er hægt að skilgreina öðruvísi en sem kynþáttaníð, hafi falið í sér áreitni og sérlega mikla móðgun en það sé ekki lagalegur grundvöllur fyrir því að hún úrskurði um málið.
Þolandinn lagði kæruna fram í febrúar á þessu ári en nefndin segir að notandinn sem lét ummælin falla sé óþekktur. Ummælin voru eftirfarandi:
„Fremdu sjálfsmorð svarta ógeð.“
Taldi þolandinn þau fela í sér brot á lögum um jafna meðferð utan vinnumarkaðar og teldust þau áreitni í skilningi laganna og fælu í sér mismunun á grundvelli kynþáttar.
Nefndin óskaði eftir frekari upplýsingum frá þolandanum. Spurði nefndin hvort þessi samskipti tengdust veitingu þjónustu eða annarrar starfsemi. Einnig var óskað eftir um upplýsingum hvort málið hefði verið tekið fyrir af lögreglunni.
Þolandinn svaraði því til að ummælin hefðu ekki verið látin falla í tengslum við þjónustu eða aðra starfsemi. Hann hefði fengið þessa umræddu athugasemd á TikTok-síðu sinni þar sem hann hlaði upp myndböndum. Þá hafi málið ekki komið til umfjöllunar hjá lögreglu.
Kærunefnd janfréttismála segir í niðurstöðu sinni að það sé algerlega ljóst að ummælin verði að teljist hegðun sem tengist kynþætti og hafi þann tilgang eða áhrif að misbjóða virðingu og skapa aðstæður sem hafi verið sérlega fjandsamlegar, niðurlægjandi og móðgandi fyrir þolandann í skilningi laga um jafna meðferð utan vinnumarkaðar.
Nefndin segir aftur á móti að gildissvið laganna taki til jafnrar meðferðar á öllum sviðum samfélagsins í tengslum við athafnir stjórnvalda eða einkaaðila, svo sem við meðferð opinbers valds, veitingu þjónustu eða við kaup á vörum og þjónustu. Áreitni í formi athugasemdar teljist því ekki ein og sér brot á lögunum nema hún sé í tengslum við aðra mismununarþætti, svo sem ef aðila væri synjað um þjónustu á grundvelli kynþáttar eða þjóðernisuppruna.
Nefndin telur að ummæli óþekkts notanda á samfélagsmiðli gagnvart þolandanum geti ekki falið í sér mismunun í skilningi laganna enda þótt ummælin teljist samkvæmt þessum sömu lögum vera áreitni. Það sé því ekki annað fært fyrir nefndina, á grundvelli reglugerðar um hana sjálfa, en að vísa kærunni frá.
Nefndin gat því lítið gert í málinu en bendir þó á 233. grein almenna hegningarlaga þar sem fram kemur að sá sem opinberlega hæðist að, rógber, smánar eða ógnar manni eða hópi manna með ummælum eða annars konar tjáningu, svo sem með myndum eða táknum, vegna þjóðernisuppruna eða þjóðlegs uppruna, litarháttar, kynþáttar, trúarbragða, fötlunar, kyneinkenna, kynhneigðar eða kynvitundar, eða breiðir slíkt út, skuli sæta sektum eða fangelsi allt að tveimur árum. Nefndin minnir á að slík mál heyri undir refsivörslukerfið og telur því ástæðu til að benda þolandanum á að hann geti leitað til lögreglu vegna málsins.
