Ragnheiður Ragnarsdóttir og Halldór Halldórsson eru hluti af öflugu neti sjálfboðaliða Slysavarnafélagsins Landsbjargar og spannar ferill þeirra beggja í björgunarsveit marga áratugi. Hjónin sem búsett eru í Reykjanesbæ segja að að þátttaka í björgunarsveit sé oftar en ekki lífstíll frekar en áhugamál og oft eru heilu fjölskyldurnar afar virkar í starfinu.
Hjónin segja frá reynslu sinni af starfinu á vef félagsins, en þau hafa upplifað margt á björgunarsveitarferli sínum. Erfið útköll, samheldni og einingu sveitarinnar og félagsskap sem jafnast á við fjölskyldubönd.
Halldór sem er frá Húsavík byrjaði þar í björgunarsveitinni Garði árið 1977. Um nokkurra ára skeið var hann virkur í þremur björgunarsveitum í einu en að hans sögn var það á þeim tíma sem hann var einhleypur enda hafi fátt annað komist að í lífinu en vinnan og sjálfboðaliðastarfið í sveitunum.
„Eftir að ég flutti til Reykjavíkur árið 1980 byrjaði ég í flugbjörgunarsveitinni og var þar í þrjú ár eða þar til ég fluttist suður með sjó og gekk til liðs við björgunarsveitina Stakk.“
Ragnheiður Ragnarsdóttir, sem er frá Keflavík, og þar kynntust þau fyrst. Bæði tóku virkan þátt í starfi sveitarinnar og gera enn í Björgunarsveitinni Suðurnes, sem Stakkur og Hjálparsveit skáta í Njarðvík sameinuðust í árið 1994. Árið 2017 fann svo ástin þau og þau urðu par.
„Í björgunarsveit koma kynslóðirnar saman og þetta verða eins og börnin manns. Þegar við hittumst á fundi niðri í húsi og erum þarna öll saman þá líður manni eins og þetta sé ein stór fjölskylda. Þegar síðasta gos hófst fór Halldór í útkallið, ég fór niður í hús og fylgdist þar með fjarskiptum og nokkrir úr unglingadeildinni flykktust þangað. Þeim fannst þetta allt svo áhugavert og spennandi að vera með,“ segir Ragnheiður, sem í dag tekur meiri þátt í gæslu og verkefnum í björgunarsveitarhúsinu.
Halldór fer enn í langflest útköll. Björgunarsveitin Suðurnes spilar stórt hlutverk í flugslysaáætluninni á Keflavíkurflugvelli og hann segir afar mikilvægt að mæta í útköll sem snúi að þeirri starfsemi ef fólk mögulega getur.
„Einu sinni vorum við á leið í fermingu og skírn hjá barnabörnum. Við Ragnheiður áttum að vera skírnarvottar en svo kom útkall vegna farþegaflugvélar í vanda og ég varð að rjúka í það.“
„Hann missti bæði af fermingunni og skírninni en náði þó veislunni. Sjálfboðaliðar björgunarsveitanna eru mjög oft að fórna því að geta tekið þátt í fjölskylduviðburðum því útköllin geta komið hvenær sem er,“ segir Ragnheiður.
Halldór fór bæði á Súðavík og Flateyri þegar snjóflóðin féllu þar árið 1995 til leitar með hund. Hann var lengi virkur í björgunarhundasveit Íslands og þjálfaði leitarhunda. Halldór var einnig í Íslensku Alþjóðabjörgunarsveitinni og fór til Haítí í ársbyrjun 2010 eftir öflugan jarðskjálfta sem skók höfuðborgina Port au Prince og nærliggjandi héruð með miklu mannfalli og ómældri eyðileggingu.
„Haítí verkefnið gleymist aldrei. Þarna var hlutverk sveitarinnar fyrst og fremst að bjarga lifandi fólki úr rústunum, en við tókum líka þátt í öðrum verkefnum. Meðal annars leit að látnum. Þetta var ólýsanlegt og óraunverulegt. Öll þessi eyðilegging og að vinna í 40°C hita og sól var erfitt. Fjöldi látinna var gífurlegur og ég gleymi aldrei lyktinni sem lá yfir höfuðborginni.“
Hjónin segja útköllin skipta hundruðum sem þau hafa farið í og bæði eru þau sammála um að mörg þeirra séu erfið og sitji í þeim. Ragnheiður segir að henni líði seint úr minni leit að félaga þeirra úr björgunarsveitinni Stakki, sem drukknaði við æfingar.
„Það eru komin mörg ár síðan en þarna voru þrír félagar okkar við æfingar. Hann var í gúmmíbát á meðan hinir tveir voru við köfun. Þegar þeir koma upp var hann ekki í bátnum og við tók mjög umfangsmikil leit. Björgunarsveitir og margir bæjarbúar tóku þátt í leitinni þar sem leitað var meðfram strandlengjunni að félaga okkar. Hann fannst látinn nokkru síðar.
Ég man líka vel eftir flugslysinu í Ljósufjöllum árið 1986. Ég hafði alltaf sagt, alveg frá því að ég byrjaði í björgunarsveit, að ég myndi aldrei fara í útkall þar sem flugslys hefði orðið. Mér fannst tilhugsunin um það einfaldlega of erfið. Ég fór upp í björgunarsveitarhús og tók þátt í að setja búnað og fleira í bílana en Halldór fór í sjálft útkallið,“ rifjar hún upp.
Halldór og Ragnheiður segja félagsskapinn vera eitt af því allra besta við björgunarsveitastarfið og að þegar líði að fundi sé alltaf gott að hitta félagana.
„Starfið stendur og fellur með fólkinu í landinu. Ég veit ekki hvar björgunarsveitirnar væru annars. Þær geta ekki starfað án þessa stuðnings,“ segir Halldór ákveðinn. Ragnheiður tekur undir og bætir við að slíkur stuðningur fari meðal annars í húsnæði, bíla, tæki, búnað og fleira. „Við stundum líka fjáröflun fyrir sveitina og borgum fatnað og persónulegan búnað sjálf.“
Halldór segir það oft koma fram, sérstaklega hjá erlendum ferðamönnum, hversu gáttaðir þeir eru á þeirri þjónustu sem þeir fá frá björgunarsveitunum ef þörf krefur, og það án þess að þurfa að borga fyrir það.
„Ég held að þetta fyrirkomulag sé einstakt á heimsvísu. Við erum alltaf til staðar fyrir allt fólkið í landinu.“
