Kærunefnd útlendingamála hefur fellt úr gildi ákvörðun lögreglustjórans á Suðurnesjum um að vísa bandarískri konu úr landi á landamærunum í Leifsstöð, með endurkomubanni í tvö ár. Var við upphaf málsins ekki farið að ákvæðum laga um að kynna bæri konunni um rétt hennar.
Lögreglan hafði afskipti af konunni, sem er ekki með dvalarleyfi á Íslandi, við landamæraeftirlit á ytri landamærum á Keflavíkurflugvelli 14. maí 2025. Samkvæmt stimplum í vegabréfi konunnar hafði hún dvalið lengur en henni er heimilt á landinu og Schengen-svæðinu. Með ákvörðun lögreglustjórans á Suðurnesjum var konunni brottvísað og gert að sæta endurkomubanni til tveggja ára á grundvelli laga um landamæri og laga um útlendinga.
Ákvörðunin var birt konunni samdægurs en hún kærði hana til nefndarinnar fjórum dögum síðar.
Í niðurstöðu kærunefndar útlendingamála er minnt á að samkvæmt lögum um útlendinga skuli, í máli er varði frávísun, brottvísun eða afturköllun leyfis, útlendingi þegar í upphafi máls leiðbeint um réttindi sín og meðferð málsins á tungumáli sem ætla má með sanngirni að viðkomandi geti skilið. Útlendingi skuli meðal annars leiðbeint um rétt sinn til að leita aðstoðar lögmanns eða annars fulltrúa á eigin kostnað við meðferð máls.
Nefndin segir að í frumskýrslu lögreglu komi ekki fram hvort konunni hafi verið leiðbeint um rétt sinn til að leita aðstoðar lögmanns í upphafi máls heldur komi fram að við upphaf birtingar ákvörðunarinnar hafi henni verið leiðbeint um þetta. Í bréfi lögreglu til kærunefndarinnar komi hins vegar fram að konunni hafi ekki verið kynntur réttur sinn til að leita aðstoðar lögmanns eða annars fulltrúa á eigin kostnað, við meðferð málsins, við upphaf máls.
Nefndin segir þessa leiðbeiningarskyldu íslenskra stjórnvalda gagnvart útlendingi fortakslausa og að frumkvæðið eigi að koma frá stjórnvöldum. Þar sem konunni hafi upphaflega ekki verið leiðbeint um réttindi sín kunni sá annmarki að hafa haft áhrif á niðurstöðu málsins. Ákvörðun um brottvísun konunnar verði því óhjákvæmilega að fella úr gildi.
