Íþróttadrykkurinn Prime fór í sölu hér á landi í lok síðasta árs, en börn og ungmenni höfðu beðið hans með óþreyju. Vinsældir drykkjarins má rekja til samfélagsmiðla, en áhrifavaldarnir KSI og Logan Paul eru framleiðendur drykkjarins. Myndaðist öngþveiti á mörgum sölustöðum og dæmi voru um að börn og ungmenni skrópuðu í skóla til að ná að kaupa nokkrar flöskur af drykknum. Vinsældir drykkjarins urðu til þess að hann seldist upp í mörgum verslunum og tómar flöskur seljast á netinu.
Elísabet Reynisdóttir, næringarfræðingur, er á meðal þeirra sem gagnrýnt hafa drykkinn og hvetur hún foreldra til að vara börn sín við neyslu drykkjarins.
„Næringarlega séð er hann algjört drasl. Það sem er alvarlegt þarna er sítrónusýra sem getur valdið skaða í slímhúðinni. Börn með astma er í hættu, börn með ristilvandamál eru í hættu. Við gleymum að horfa á aðrar innihaldslýsingar sem geta skaðað börnin,“ sagði Elísabet í viðtali við Ísland í bítið þann 6. febrúar.
Drykkurinn er sykur og koffínlaus, en inniheldur 900 míkrógrömm af A-vítamíni, sem er ráðlagður dagskammtur fyrir fullorðna. Í einni flösku er því rúmlega tvöfaldur ráðlagður dagsskammtur fyrir börn af vítamíninu, en of mikið A-vítamín getur valdið alvarlegum eitrunaráhrifum. Líkaminn skolar ekki út A-vítamíninu og því safnast það upp.
„Það sem er vandamálið í þessu er að þau eru ekki að nýta þetta þannig þetta sest upp. Þú pissar þessu ekki, það er vandamálið sem fólk þarf að skilja. Þetta getur sest upp í lifrinni, þau eru að fara að drekka þetta á næstu mánuðum eða á meðan þessir áhrifavaldar eru ennþá vinsælir.“
Elísabet segir í samtali við DV að margir foreldrar hafi haft samband við hana vegna drykkjarins.
„Það sem kemur mér á óvart er hversu grunlaus foreldrarnir eru um afleiðingarnar,“ segir Elísabet. „Það sem er svo undarlegt er að foreldrar eru að segja mér að þau hafi keypt drykkinn fyrir börnin því þau töldu að hann væri „góðu“ eða „skárri “ en orkudrykkir. Foreldrarnir áttuðu sig ekki á innihaldinu og hvaða áhrif það gæti haft á börn að drekka jafnvel 2-3 drykki á dag.“
Aðspurð um hvaða einkenni börn sýna eftir neyslu Prime segir Elísabet:
„Móðir sem hafði samband við mig sagði mér að 12 ára sonur hennar hefði verið mjög veikur, uppköst og meltingarvandamál. Hún las greinina mína sem ég birti eftir viðtal við Ísland í bítið og þar varaði ég við drykknum ekki bara vegna of mikils magns af A vítamíni heldur einnig hátt magn af sítrónusýru sem getur skaðað slímhúð meltingarvegarins og haft áhrif á lungun og þar með áhættu á asma.“
„Prime er ekki með koffíni og því telja allir að hann sé saklaus. Ég held að það sé ekki aldurstakmörk á honum eins og orkudrykkjum sem innihalda koffín og önnur örvandi efni,“ segir Elísabet.
Markaðssetning drykkjarins var mikil á samfélagsmiðlum og sagði Elísabet í viðtalinu í Bítinu að markaðssetning væri vel heppnuð. Eins og sjá má á viðbrögðum barna og ungmenna hérlendis og víðar.
„Þessi markaðssetning er snilld. Ég skemmti mér mjög vel í gær að skoða þetta og ég hugsaði að þeir eiga að fá verðlaun fyrir geggjaða markaðssetningu. Það er það sem þessi drykkur er, geggjuð markaðssetning,“ segir Elísabet.
Í 7. gr. laga um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu nr. 57/2005 er að finna ákvæði um börn og auglýsingar. Þar kemur fram að auglýsa megi vörur fyrir börn, en sýna þarf sérstaka varkárni vegna trúgirni barna og unglinga.
Í reglugerð um viðskiptahætti sem í öllum tilvikum teljast óréttmætir, nr. 160/2009, segir í 28. gr. að það teljist uppáþrengjandi viðskiptahættir, og þar með óréttmætir, að láta í auglýsingu felast beina hvatningu til barna um að kaupa auglýsta vöru eða telja foreldra þeirra eða aðra fullorðna á að kaupa auglýsta vöru handa þeim.
