Ég rakst á orðið „skemaður“ fyrir nokkru, en Haldór Laxness notaði það títt í sínum skrifum, m.a. í Skáldatíma, og meinti hann með því loddari, trúður, blekkingameistari o.þ.h.
Vitaskuld er þetta ekki góð eða kurteisisleg nafngift gagnvart þeim, sem hún er notuð um, en í mikilvægri umræðu verður að kalla menn réttum nöfnum.
Það er ekki gleðiefni, en mér fannst skemaður tilvalin nafngift á nýjan Bandaríkjaforseta, Donald Trump.
Að hella olíu á ófriðarbál
Eftir að Georg W. Bush, Tony Blair og félagar létu til skarar skríða gegn Írak 2003 – á röngum og lognum forsendum – hefur ríkt ófriðar-, átaka- og hryðjuverkaástand í Mið-Austurlöndum. Þau valdakerfi, sem þar voru, –og voru ekki góð, þó miklu skárri en stjórnleysið, upplausnin og illvirkin, sem fylgdu – fóru í rúst við Íraksstríðið og inngrip Vesturvelda í formi Arabíska vorsins.
Mikil viðleitni hefur verið í gangi um það að leiðrétta þessi mistök og koma á nýju jafnvægi og friði í Miðausturlöndum. Er þetta hið flóknasta verk, þar sem um trúarbragðaátök Múhameðstrúarmanna sem aðhyllast mismunandi útfærslur trúarinnar, aðallega Sjíta-múslima og Súnníta, er að ræða, en mikill ágreiningur, óvild, stundum hatur, ríkir milli þessara trúarflokka.
Þau lönd, sem fara fyrir þessum andstæðu fylkingum, eru annars vegar Íran og hins vegar Sádí-Arabía. Bæði þessi ríki byggja í ýmsu á aldagömlum sjónarmiðum og regluverki – annað er klerkaveldi, sem þó er á vissri framfarabraut, hitt einræðiskennt og forneskjulegt konungsveldi, þar sem mannfyrirlitning og grimmd ræður ríkjum.
Það er mikið og flókið verkefni að róa og jafna ágreining og átök þessara aðila, og verður það eingöngu gert með friðsamlegri milligöngu og friðsamlegum samningaumleitunum; Bera verður klæði á vopnin.
Það er því fáránlegur gjörningur hjá Trump að selja Sádí-Arabíu gífurlegt magn nýrra og áhrifaríkra vopna eins og hann gerðu nú fyrir skemmstu og hreykir sér af. Kyndir hann með þessu undir vopnakapphlaup og spennu. Að hella olíu á ófriðarbál er varla leiðin til að slökkva það, enda blossa nú upp ný alvarleg átök.
Glatt á hjalla í Helfararsafni
Þegar skemaðurinn heimsótti Yad Vashem Helfararsafnið í Ísrael, þar sem minnst er 6 milljóna gyðinga sem myrtir voru í Helförinni, skráði hann eftirfarandi í gestabók safnsins: „Það er mér heiður að vera hér með öllum vinum mínum. Stórkostlegt (so amazing) + ég gleymi þessu ekki.“ Hafi menn borið með sér einhverja von um að Trump byggi yfir meiri vitsmunum, þroska og dómgreind en ýmsar vísbendingar bentu til, þá dó sú von í Yad Vashem.
Monti, yfirlæti og ribbaldaháttur í Brussel
Þegar Trump mætti til leiks með félögum sínum í NATO, en talið hefur verið að hér væru nánir og vinir og bandamenn á ferð, vakti mont og yfirlæti hans mikla, en um leið blandna, athygli. Út yfir alla þjófabálka tók þegar skemann reif í öxl forsætisráðherra Svartfjallalands og svipti honum til hliðar til að hann kæmist sjálfur í fremstu röð. Var ekki til þess vitað fyrir að skemann teldi handalögmál til góðra siða.
Velferð komandi kynslóða ekki málið
Með tilliti til ofangreindra atburða og annarrar vafasamrar framgöngu skemanns kom það ekki á óvart að Trump skyldi tilkynna að Bandaríkin drægju sig út úr Parísarsamkomulaginu til stöðvunar loftslagshlýnunar og verndar lofthjúps jarðar, sem nær allar aðildarþjóðir Sameinuðu þjóðanna höfðu samþykkt og staðfest 2015.
Trump taldi að hinn bráðmengandi bandaríski kolaiðnaður væri þýðingarmeiri en velferð komandi kynslóða, enda lægju engar sannanir fyrir um loftslagsbreytingar að hans mati. Hér sannaðist enn einu sinni raunalegt dómgreindarleysi og skammsýni Trumps.
Richard Sennett, þekktur og virtur bandarískur félags- og stjórnmálafræðingur, rithöfundur og prófessor, segir að það finnist aðeins einn stjórnmálamaður seinni tíma, sem líkja megi Trump við; Mussolini. Ekki leiðum að líkjast fyrir skemann.
Eftirmáli:
Greinin hér að ofan var skrifuð og birt í Fréttablaðinu góða og sáluga 21. júní 2017. Það fyndna er að hún á enn vel við og sýnir að snemma kom í ljós hvern mann Donald Trump, sem bandaríska þjóðin treysti aftur – ótrúlegt nokk – hefur að geyma. Er þetta gott dæmi um það að fólk er fljótt að gleyma. Var því leitað eftir endurbirtingu hér nú, átta árum seinna.
