Sunnudaginn, 29. október, var haldin hátíðarguðsþjónusta í Suðureyrarkirkju til að minnast afmælis kirkjunar en hún var vígð árið 1937 og er þvi 80 ára um þessar mundir. Kirkjukór Suðureyrar söng undir stjórn Margrétar Gunnarsdóttur organista og var guðsþjónustan ákaflega vel sótt. Sóknarpresturinn sr. Fjölnir Ásbjörnsson rifjaði upp byggingarsögu kirkjunar í upphafi athafnar og las ákaflega fróðlega grein eftir Örnólf Valdimarsson formann kirkjubyggingarnefndarinnar sem birtist í Kirkjuritinu 1938. Eftir guðsþjónustuna var boðið uppá afmæliskaffi í félagsheimilinu á Suðureyri. Þar var einnig haldin sýning á gripum kirkjunnar, ljósmyndum og ýmsu öðru sem tengist sögu kirkjunnar og þótti þetta ákaflega gott framtak í alla staði.
Grein Örnólfs í Kirkjuritinu:
SUÐUREYRARKIRKJA í SÚGANDAFIRÐI
Árið 1926 stofnaði Kvenfélagið Ársól á Suðureyri Kirkjubyggingarsjóð Suðureyrarkirkju með 300 kr. framlagi, og gjörðist þar með brautryðjandi þessa mikilvæga máls. Málið hlaut þegar vinsældir hjá söfnuðinum, og á safnaðarfundi 4. des. 1927 var kosin 9 manna nefnd (6 karlar og 3 konur) til bess að annast fjársöfnun til byggingarinnar. Nefndin var kölluð Kirkjubyggingarnefnd Suðureyrar, og hefir hún starfað að málinu alt til þessa. Á safnaðarfundi 29. apríl 1934 var verksvið nefndarinnar aukið og henni þá falið að byggja kirkjuna þegar þess væri kostur, en jafnframt sett að skilyrði, að byggja skuldlaust að mestu.
Ég veit ekki dæmi til þess, að hér í sveit hafi nokkurt nauðsynja- og framfaramál mætt betri skilningi og samhug manna en kirkjubyggingarmálið naut þegar í byrjun og á alllöngum tíma. Mátti heita svo, að allir Súgfirði.ngar legðu fram fé, eða liðveizlu fjársöfnuninni á einhvern hátt. Er sérstaklega ánægjulegt að minnast hins eldlega áhuga, sem lýsti sér í fjársöfnuninni á þessUm árum. Þá voru gefnar fiskilóðir, sem allir vélbátar lögðu með fúsum vilja skipshafnarinnar, um lengri tíma, en skóladrengir, undir stjórn hr. Friðberts Friðbertssonar, núverandi skólastjóra, og hr. Þórðar Þórðarsonar símstjóra, unnu að beitingu og aðgerð lóða. Enn aðrir önnuðust aðgerð og söltun fisksins, alt sem sjalfboðaliðar. Þá fluttu fyrirlesarar erindi og sjónleikar voru sýndir.
En gjafir — minningar- og sumargjafir, áheit og samskot streymdu að. Enda safnaðist á nokkurum árum allstór sjóður, svo að í árslok 1931, eða á 4 árum, var sjóðurinn orðinn kr. 11221,77. En þar sem árferðir fór þá versnandi, dofnaði jafnframt yfir fjársöfnuninni, af eðlilegum ástæðum. Og þar eð ýmsar aðrar framkvæmdir þurftu einnig á fjárstyrk að halda, sá Kirkjubyggingarnefndin ekki ástæður til þess, að halda söfnuninni mjög til streitu, að öðru leyti en því, að hafa sumardaginn fyrsta sem fastan söfnunardag. Enda fór nú sjóðurinn að færast í aukana af eigin ramleik, því að nú fór að muna mikið um vextina.
Kreppan frestaði byggingunni
Þegar augljóst var, að fjársöfnunin mundi ekki gefa lengur varanlegan árangur, vegna sífelt aukinna fjárhagsörðugleika hér á staðnum, og hinsvegar sterkar líkur fyrir verðfalli á peningum, sem mundi orsaka hækkun á byggingarefnum, sá nefndin sér ekki fært að fresta lengur byggingu kirkjunnar og ákvað á fundi 5. ágúst 1935, að bygging skyldi hafin í maímánuði 1936. Var gert ráð fyrir, að handbært fé til byggingarinnar myndi verða 19000 til 20000 krónur, að meðtöldu framlagi úr sjóði Staðarkirkju. Reyndar voru sumir nefndarmenn ekki fyllilega ánægðir með ákvörðunina, — þeir sem höfðu hugsað sér stærri og veglegri kirkju en sýnilegt var, að hægt yrði að fá fyrir þessa fjárhæð, sem fyrr var nefnd. En sættu sig þó við úrslitin, að öllum málavöxtum athuguðum, og sérstaklega, þar sem nú bættust við fyrr greinda örðugleika lítilsháttar misskilningur frá hendi nokkurra safnaðarmanna um kirkjubygginguna, er nefndin svaraði á viðeigandi hátt, með því að fastákveða bygginguna. Þessi misskilningur leiðréttist þó fljótlega, þegar kirkjubyggingarnefndinni gafst tækifæri til þess, að ræða málið á almennum safnaðarfundi. Á þeim fundi kom greinilega í ljós almennur áhugi á því, að kirkjan yrði reist sem fyrst.
Síðan tókst nefndinni — þó ekki fyr en 7. júní 1936, að fá hagkvæma samninga um byggingu kirkjunnar við hr. Jón Jónsson, húsameistara, á Flateyri. Og var kirkjan fullgerð 15. maí árið eftir eins og samningar hljóðuðu um, og er hún vönduð að öllum frágangi.
Kirkjan kostaði 20.246,55 kr.
Kirkjan er steinsteypuhús: Aðalhúsið 12,55 metr. á lengd og 7,35 metr. á breidd. Kór 3,58 X 4,19 metr. Turn 3,27 X 2,87 metr. og hæð 14,15 metrar. Hvolfþak er að innan í kirkju og kór. Kirkjan kostar, með altari, prédikunarstól, sætum, ofni og raflögnum, svo og girðingum umhverfis hana kr. 20.246,55. Þessi fjárhæð hefir greiðst að fullu með fjársöfnun og framlagi frá Staðarkirkju, nánar sundurliðað þannig: Gjafir frá ýmsum 4240,85 kr. Ágóði af fiskilóðum 3436,38 kr. Sumardagurinn fyrsti 2593,66 kr. Minningargjafir 814,20 kr. Áheit 407,11 kr. Sjónleikir 483,72 kr. Fyrirlestrar 257,20 kr. Sumargjafir (sérstakar) 138,52 kr. Fé úr samskotabauk 229,20 kr. Vextir 4645,71 kr. Framlag frá Staðarkirkju 3000,00 kr. Alls Kr. 20246,55 kr.
Er þannig takmarkinu náð og þvi skilyrði fullnægt, sem Kirkjubyggingarnefndinni var sett, að byggja kirkjuna skuldlaust. Alt fram til ársins 1936 beindist aðalstarf nefndarinnar að því, að koma upp kirkjunni sjálfri, en ei að síður var nefndinni það Ijóst, að tilfinnanlega vantaði fé til þess að prýða kirkjuna með nauðsynlegum munum. En í þeim efnum hafði nefndin engar sérstakar áhyggjur, því að hún vissi, að Guð var í verki með henni og treysti á hjálp hans og aðstoð góðra manna. Þetta traust brást heldur ekki, því að skömmu eftir að bygging var hafin, tóku að berast fregnir um ýmsa muni, sem kirkjunni mundu gefast. Og Þegar kirkjan var fullgerð, voru komnar í eigu hennar eftirtaldir munir að gjöf:
Allir eru munir þessir mjög vandaðir og svo fagrir, að sannarlegt augnayndi er hverjum, sem sér þá. Verðmæti þeirra mun vera að minsta kosti 3500 krónur. Þess skal ennfemur getið, að hr. Kristján Albert Kristjánsson kaupmaður og systkini hans gáfu lóð undir kirkjuna. Fyrir nokkurum árum voru þau hjónin, frú Anna Ingvarsdóttir og hr. Jónas Tómasson tónskáld frá Ísafirði, á ferð hér og efndu til hljómleika og stofnuðu með ágóðanum „Orgelsjóð Suðureyrarkirkju“. Af skiljanlegum ástæðum beindist fjársöfnunin meira að kirkjunni sjálfri en þessum sjóði, og hafði hann því ekki náð miklum vexti, er til þess kom, að kaupa hljóðfæri fyrir kirkjuna, en án þess gat kirkjan vitanlega ekki verið. Og með því að kirkjubyggingarnefndinni þótti það ekki viðeigandi, að skila kirkjunni af sér án þess að hljóðfæri fylgdi henni, afréð hún að festa kaup á orgeli, sem talið er 2000 kr. virði.
En í sambandi við kaupin bættust enn við vini kirkjunnar þau hjónin frú Guðrún Friðriksdóttir frá Mýrum og hr. forstjóri Karl Ryden í Reykjavík, sem gáfu til kaupanna 200 krónur. Og enn hafa sjóðnum borist gjafir frá ýmsum. En þrátt fyrir þetta er skuld vegna orgelkaupanna 700 krónur, og er það hin eina skuld, er á kirkjunni hvílir nú. En vonandi hverfur hún áður en langt um líður.
Að lokum vil ég þakka af alhuga öllum nær og fjær, sem á einn eða annan hátt hafa unnið að byggingarmáli Suðureyrarkirkju, og eiga fyrst og fremst allir Súgfirðingar þar óskiftar þakkir Allar þessar gjafir, smáar og stórar, eru mikils virði. En meira virði er sá hlýi hugur til málefnisins og ræktarsemi sú, er gefendur bera til átthaga sinna, sem stendur á bak við gjafirnar. Að minni hyggju hafa Súgfirðingar unnið þrekvirki með byggingu Suðureyrarkirkju. Og byggingarsaga hennar ber þess ljós merki, að hér ríkir góður andi, og að samtök og góður vilji fá miklu til vegar komið. Ég er sannfærður um, að Suðureyrarkirkja verður söfnuðinum til sannrar gleði og Guðs blessunar á komandi tímum. Og það er einlæg ósk mín, að eins og kirkjan gnæfir há og tignarleg yfir Suðureyrarkauptúni, svo séu hugsanir Súgfirðinga hátt hafnar yfir alt dægurþras, þegar til stórra átaka kemur. Súgfirðingar! Verum ávalt minnugir þess, að sameinaðir stöndum vér en sundraðir föllum vér. Guð blessi framtíð Súgandafjarðar.
Örnólfur Valdemarsson
