Ég er að lesa merka bók eftir breska blaðamanninn Nick Cohen. Bókin fjallar um ritskoðun og málfrelsi og nefnist You Can´t Read This Book.

Cohen varð mjög umtalaður fyrir nokkrum árum þegar hann gaf út bókina What´s Left? Hún fjallaði um einkennilega undanlátssemi vinstri manna við ákveðna tegund af harðstjórn og kúgun og hvernig hlutar af vinstrinu voru orðnir afsakendur íslamskra fasista – og nánast komnir í bandalag við þá.

Í nýju bókinni fjallar Cohen meðal annars um tvær hættur sem steðja að tjáningarfrelsinu. Annars vegar er það trúin – eins merkilegt og það er hefur henni vaxið ásmegin síðustu áratugina. Það hafa verið sett alls kyns boð og bönn sem vernda trú fyrir umtali og gagnrýni. Sumir trúarhópar, eins og íslamistar, ganga svo langt að hóta ofbeldi og beita því gegn þeim sem fjalla um trúna á með einhverjum hætti sem þeim er ekki þóknanlegur.

Þetta hefur smitast út um allan útgáfuheiminn – þar ríkir hræðsla við að móðga ofstækisfulla trúmenn. Það er heldur ekki von á góðu þegar öfl sem maður hefði haldið að ættu að verja tjáningarfrelsið tóku afstöðu með ofsækjendum Salmans Rushdies eða þeim sem sturluðust vegna skopmyndanna í Jótlandspóstinum.

Önnur hætta sem Cohen nefnir eru auðmenn sem neyta allra ráða til að koma í veg fyrir að sé fjallað um þá. Þeir hafa aðgang að bestu lögfræðingum og nota gjarnan einhver smáatriði í fréttum um sig til að herja á ritstjóra og útgefendur. Það getur verið mjög erfitt fyrir fjölmiðla að verjast þessu – þeir hafa ekki ótakmarkað fé til að verja í lögfræðikostnað og málaferli. Þá getur stundum verið þægilegra að láta hlutina eiga sig.

Með þessum hætti er komið á innri ritskoðun – blaðamenn, ritskoðendur og útgefendur þurfa sífellt að vera verjast hótunum um málaferli og það hefur sín áhrif. Þannig kaupa peningar þögn.