Stigvaxandi sóttvarnarþreyta og óþreyja má greina í íslensku samfélagi segir Guðmundur Steingrímsson, fyrrum þingmaður, í aðsendri grein í Fréttablaðinu í morgun.
Guðmundur lýsir þar þjóð sinni sem seinþreyttri til vandræða. „Við gerum það sem þarf. Einnig hefur vilji til bólusetningar verið mjög mikill hér á landi. Það má því segja að þessi þjóð hafi verið einstaklega viljug þegar kemur að sóttvörnum,“ skrifar Guðmundur, og heldur áfram:
Hins vegar skynjar mitt nef líka af lestri frétta og af samræðum við annað fólk að stigvaxandi óþreyja hefur hreiðrað um sig gagnvart því að einstaklingar, fullbólusettir, þurfi sýknt og heilagt að fara í sóttkví út af nálægð við smitaða. Þetta þarf að ræða.
Guðmundur segir þá sóttkví vera í eðli sínu stofufangelsi, sama hversu dramatískt það hljómi. „Það er hollt að minna sig á þetta, því oft vill gleymast að aðgerðir sem gripið er til tímabundið eru í raun heilmikið inngrip í líf fólks og svipting á réttindum.“ Þó tekur hann skýrt fram að geisi skæð veira sé rétt að láta slíkt yfir sig ganga. Hins vegar hlýtur að molna undan styrk slíkra réttlætinga þegar fólk nær sér í vörn gegn veirunni. Guðmundur skrifar:
[…] Sé fólk komið með umtalsverða vörn fyrir veirunni með bólusetningu og aðrar áhrifaríkar leiðir eru einnig sannanlega færar til að glíma við hana, verður auðvitað að gæta þess að réttindi fólks séu ekki skert að ósekju. Í sóttkví má fólk ekki hitta annað fólk í návígi, verður að vera heima hjá sér – inni í herbergi séu aðrir á heimilinu – og svo framvegis. Fólk er meira að segja skráð í sóttkví í gagnagrunn heilbrigðisyfirvalda, þannig að rjúfi fólk sóttkvína liggja viðurlög við.
Guðmundur segir óumdeilt að sóttkví kostar sitt.
Sóttkvíin raskar atvinnulífinu og skólastarfi. Hún gerir það að verkum að mun erfiðara er fyrir fjölskyldur að gera sjálfsagðar áætlanir. Það eru lúmsk áhrif, en þannig hefur lífið verið í næstum tvö ár. Alltaf getur símtalið komið. Sóttkví. Öllu aflýst.
Þá bendir Guðmundur á að engar bætur fást fyrir glötuð verðmæti eða breyttum áætlunum vegna sóttkví.
Krafa um sóttkví er því, hvernig sem á það er litið, harkaleg aðgerð. Ég þekki marga sem hafa eytt smitrakningarforritinu úr símanum sínum. Það vill enginn lenda í sóttkví. Fullbólusett fólk, jafnvel þríbólusett, með engin einkenni er látið sitja heima. Engu skiptir þótt það fái neikvætt úr prófi og sé einkennalaust. Heima skal það vera.
Guðmundur segir beitingu sóttkvíar vera sérstaklega íþyngjandi fyrir skólabörn, þrátt fyrir að þau fá almennt væg einkenni og að mörg þeirra séu nú fullbólusett. „Aðgerðir okkar ættu að miða að því að halda skólastarfi gangandi, án röskunar. Börn ættu ekki að þurfa að fara í sóttkví til að vernda okkur hin,“ skrifar hann.
Að lokum beinir Guðmundur sjónum sínum að samanburði á aðgerðum hér heima og erlendis og spyr erfiðra spurnigna:
Er nauðsynlegt að bólusett fólk fari í sóttkví? Hvað þá þríbólusett? Er nauðsynlegt að börn, sem smita almennt minna og veikjast minna, fari í sóttkví? Hvað þá bólusett börn? Þessar spurningar eru einkar aðkallandi í ljósi þess að Ísland sker sig úr. Ég gúgglaði og komst að þessu: Í Noregi gilda þær reglur að komist manneskja í tæri við smitaða manneskju, þarf hún ekki að fara í sóttkví sé hún bólusett. Hins vegar þarf hún að fara í próf. Það hljómar skynsamlega. Og vera varkár, sem er líka skynsamlegt. Og eru Norðmenn einstaklega kærulausir? Nei, bólusettir þurfa heldur ekki að fara í sóttkví í Svíþjóð né heldur í Finnlandi. Og ekki heldur í Danmörku. Ekki í Þýskalandi. Ekki Bretlandi. Ekki Hollandi. Ekki Frakklandi. Ekki Írlandi. Alls staðar er einungis mælst til þess að bólusettir, hafi þeir komist í tæri við smitað fólk, fari í próf. Og ekkert þessara ríkja setur skólabörn í sóttkví.
„Af hverju er Ísland svona spes?“ spyr Guðmundur. „Hvar eru rökin? Hvað er öðruvísi hér en í Noregi? Finnlandi? Danmörku?“
Greininni lokar Guðmundur með skilaboðunum: „Það má ekki láta allt yfir sig ganga, gagnrýnislaust. Spyrja þarf.“
