En kannski hefur þú ekki heyrt um noceboáhrif áður en þau eru andstaða við placeboáhrifin (lyfleysuáhrifin) þar sem fólki er gefin lyfleysa sem hefur stundum jákvæð áhrif á það. Noceboáhrifin eru þá að fólk finnur fyrir áhrifum (aukaverkunum) vegna væntinga og ótta um að finna fyrir þeim. Það eru sem sagt ótti eða væntingar um neikvæð áhrif sem koma fram.
Niðurstöður nýrrar rannsóknar, sem fjallað er um í vísindaritinu Psychotherapy and Psychosomatics, sýna að það eru meiri líkur á að fólk finni fyrir aukaverkunum ef það væntir þess að fá þær áður en það fer í bólusetningu. „Við vitum að aldur, kyn og tegund bóluefna skipta máli fyrir hversu margar aukaverkanir koma fram. Nú sjáum við að væntingar fólks um aukaverkanir eiga sinn þátt í þeim aukaverkunum sem það finnur fyrir,“ hefur Danska ríkisútvarpið eftir Lene Vase, prófessor i sálfræði við Árósaháskóla, sem vann að rannsókninni.
Í rannsókninni voru þátttakendur spurðir um hvaða aukaverkunum þeir ættu von á að finna fyrir eftir að þeir yrðu bólusettir. Svörin voru síðan borin saman við þær aukaverkanir sem þátttakendurnir upplifðu síðan.
Vase sagði að niðurstöðurnar sýni að þeir þátttakendur, sem áttu von á að finna fyrir aukaverkunum, urðu miklu frekar veikir eftir bólusetninguna. Þetta sagði hún að verði að skýra með nocebo-áhrifunum. „Ef maður hefur væntingar um að eitthvað muni verða vont þá virkjast mörg af sömu svæðunum í heilanum og virkjast þegar maður finnur í raun og veru til,“ sagði Vase.
Hún sagði að það geti skipt máli hvernig er talað um aukaverkanir almennt því það geti haft áhrif á hvers fólki vænti við bólusetningu. Hún hvetur því til að umræðan fari fram á jákvæðum nótum, bæði í fjölmiðlum og einnig meðal almennings. „Þetta á einnig við um bólusetningastaðina. Þeir verða að hugsa út í hvernig fólk er upplýst um aukaverkanir, það getur skipt miklu máli. Ef maður segir fólki að 95% finni ekki fyrir aukaverkunum, þá sést að færri fá aukaverkanir en ef maður segir að aðeins 5% finni fyrir aukaverkunum,“ sagði hún.
