Helgi Tómasson, professor í hagrannsóknum og tölfræði, segir að kominn sé tími á að binda það í stjórnarskrá að útrýma eignatengdum sköttum.

Þetta segir Helgi í grein í Fréttablaðinu í dag en tilefni greinarinnar er fasteignamat húss hans sem hækkar um ellefu milljónir króna á milli ára. Grein Helga ber yfirskriftina: Nei, ég vann ekki í lottóinu.

„Mér er sagt að fasteignamat húss míns í Reykjavík sé nú 68 milljónir króna og verði 79 á næsta ári. Er ég þá orðinn 11 milljónum ríkari? Það er óvarlegt að treysta því. Að minnsta kosti væri galið að ákveða aukaeyðslu byggða á þessum 11 milljónum. Þetta gera þó sveitarfélög sem líta svo á að skattstofn þeirra hafi stækkað sem þessu nemur, aukið skattheimtu og varið þeim fjármunum í rekstur,“ segir Helgi.

Enn sama húsið en skattbyrðin þyngri

Hann segir það fjarstæðukennt að sveitarstjórnum sé leyft að hækka skatta með sjálfvirkum hætti á tímum hækkandi fasteignaverðs. Tekjuaukinn sé svo nýttur til að réttlæta aukin útgjöld.

„Bankar freistast til að lána meira vegna dýrari eigna og kaupendur húsnæðis taka hærri lán.“

Helgi segir svo að það sé í tísku að tala um ójöfnuð, samkvæmt þessu hafi munurinn á honum og þeim sem taka lán og kaupa fasteign aukist. „Þetta er þó enn sama húsið og ég átti í byrjun árs, þjónusta sveitarfélagsins við húsið óbreytt og tekjur mínar hafa ekki aukist til að standa skil á fasteignaskattinum. Skattbyrði mín er því þyngri. Ég er ekki einn í þessu. Fjöldi einstaklinga og fyrirtækja stendur frammi fyrir ófyrirsjáanlegum duttlungakenndum skattahækkunum vegna óheppilegra reglna um útreikning fasteignaskatta.“

Óskynsamlegir eignarskattar

Helgi, sem er eins og áður segir professor í hagrannsóknum og tölfræði, er þeirrar skoðunar að fráleitt sé að nota sveiflukennt eignaverð sem skattstofn. Hann vísar meðal annars til nágrannalanda okkar, máli sínu til stuðnings.

„Eignarskattar eru óskynsamlegir og langflest Evrópuríki hafa afnumið þá. Frakkar voru lengi síðustu þrjóskupúkarnir. Danir og Svíar hafa, eftir miklar eignaverðshækkanir, afnumið matsvirði eigna sem skattstofn í fasteignagjöldum. Svíar hafa fasta hámarksupphæð til að standa straum af kostnaði sveitarfélaga við fasteignaeigendur og Danir nota matsvirði frá 2001 eða 2002. Regla Dana er kannski ekki til fyrirmyndar en hún er alla vega fyrirsjáanleg. Sumir stjórnmálamenn vilja taka til í skattkerfinu og gera það einfaldara og skilvirkara. Nú er upplagt tækifæri fyrir þá að útrýma eignatengdum sköttum í eitt skipti fyrir öll og binda það í stjórnarskrá.“