Pétur Jósefsson sendi þessa grein.

— — —

Forseti Íslands gaf landsmönnum sitt undir hvorn á Bessastöðum kl.  11 fyrir hádegi 5. janúar. Eyrnafíkjur þessar sem hann rétti okkur áttum  við skilið að fá  – enda þótt tilefnið í þetta sinn væri vægast sagt ekki vel til fundið.  Árið 2004 var tilefnið ærið –  frekur, geðillur forsætisráðherra settist ofan á þingmeirihluta sinn, og gekk fram af þjóð sinni með því að láta samþykkja fjölmiðlalög sem þjóðin var ekki tilbúin að sætta sig við enda voru stjórnarflokkarnir fljótir að draga lögin til baka til þess að ekki færi fram þjóðaratkvæðagreiðsla.  –  Í þetta sinn var um að ræða gjörólíkt viðfangsefni löggjafans sem varðar nauðungarsamning okkar við tvær Evrópuþjóðir  sem ekki virðast skilja hvað er boðlegt og hvað ekki í samskiptum við 320 þúsund manna þjóð. –  Auðvitað er forsaga málsins hrein hörmung, ótrúlegt ábyrgðarleysi stjórnvalda sem í nafni frelsisins hleyptu misheppnuðum  bankaeigendum, bankastjórum, og öðrum bankastarfsmönnum  allt of langt sem þeir komust í skjóli fylgjenda ónýtrar hugmyndafræði.  En samt –  flest okkar vilja ekki að einn maður, forseti Íslands, geti einn tekið þá ákvörðun að vísa  frumvörpum sem Alþingi hefur samþykkt sem lög til þjóðaratkvæðis.  Slík völd ber að fela annars vegar Alþingi  og einnig þjóðinni sjálfri.

Undanfarin sextíu og fimm ár hefur Alþingi aldrei getað framkvæmt endurskoðun á stjórnarskrá Lýðveldisins Íslands.  Stöku sinnum hafa Alþingismenn gert við eitthvað í stjórnarskránni sem þeim sjálfum hefur komið  vel að gera við  –  en alvöru endurskoðun sem nokkrum sinnum hefur verið á dagskrá hefur aldrei orðið nein. Og, nú,  eftir þessi sextíu og fimm ár sem liðin eru frá stofun lýðveldisins, er komið að þjóðinni sjálfri að efna til stjórnlagaþings og gera alvöru úr að skrifa stjórnarskrá Lýðveðldisins Íslands upp á nýtt, – í takt við tímann og þá reynslu sem við höfum af stjórnarformi því sem við höfum haft. Í reynd höfum við búið við það fyrirkomulag að framkvæmdavaldið, – ríkisstjórnin – pantar lög frá Alþingi sem þingmeirihluti ríkisstjórnarinnar á að keyra í gegn helst á sem stystum tíma  –  Alþingi þar með einskonar hjálparkokkur framkvæmdavaldsins og alþingismenn  verkfæri meirhlutastjórnar á hverjum tíma.

Til þess að unnt verði að koma að þessu máli eins og fullorðið fólk  verða Íslendingar að kjósa sér stjórnlagaþing sem fær það verkefni að endurskrifa stjórnarskána í heild.  Á stjórnlagaþingi má ekki velja alþingismenn nema þá e.t.v. einn eða tvo   –  heldur fólk af  íslenskum þjóðfundi –  sem fjölbreyttasta blöndu  iðnaðarmanna, verzlunarmanna, bænda, sjómanna, verkamanna, kennara, lögfræðinga,  -, háskólamenntaðra, – karla og kvenna  –  borgarbúa,  dreifbýlisfólk, –  t.d. 30 til 40 manns –  og gefa þessu fólki einhvern tíma t.d. sex eða tólf mánuði til þess að koma saman á þingið, –  og megi fólk þetta kveðja til sín sérfræðinga á  þeim sviðum sem þurfa þykir.  Síðan verði ný stjórnarskrá borin undir atkvæði í þjóðaratkvæðagreiðslu.

Þessi texti nægir í bili.  Vona að hann geti orðið grundvöllur umræðna og síðan framkvæmda.