Vísindamenn hafa komist að því hvar síðasti geirfuglsparið er niðurkomið, það er hamir síðasta karldýrsins og síðasta kvendýrsins. Þau eru ekki í sama landi, ekki einu sinni í sömu heimsálfu.
Almennt er talið að tveir síðustu geirfuglarnir hafi verið drepnir í Eldey, suðvestur af landinu, þann 3. júní árið 1844. Segir að veiðimennirnir Jón Brandsson, Sigurður Ísleifsson og Ketill Ketilsson hafi sótt fuglana fyrir danskan náttúrugripasafnar að nafni Carl Siemsen. Sneru þeir fuglana og brutu eggin. Hefur tegundin verið útdauð síðan.
En hvað varð um þessa tvo fugla, karldýr og kvendýr, hefur verið ráðgáta í langan tíma. Apótekari í Reykjavík hamfletti fuglana og sendi líffærin til Kaupmannahafnar. En í um 180 var ekki vitað hvar hamirnir væru niðurkomnir eins og segir í nýútkominni vísindagrein í tímaritinu Zoological Journal of the Linnean Society.
Árið 2017 rofaði til þegar staðfest var að hamur annars fuglsins væri geymdur í Náttúrugripasafninu í Brussel. Tókst það með því að bera saman erfðaefni úr vélinda karldýrsins við fjóra hama, sem eru geymdir í Belgíu, Þýskalandi og í Bandaríkjunum. En alls eru um 80 uppstoppaðir geirfuglar til í heiminum.
Á þeim tíma voru vísbendingar um hvar kvenfuglinn væri að finna, það er í borginni Cincinnati í Bandaríkjunum. Ýmislegt gaf það til kynna, svo sem pappírar úr uppboði, kvittanir, úrklippur úr dagblöðum, dagbókarfærslur og fleira. Nú hefur það fengist staðfest með rannsóknum á erfðaefni.
Sagan er sú að á áttunda áratug nítjándu aldar keypti breskur fuglaáhugamaður að nafni George Dawson Rowley báða hamina. Sonur hans erfði gripina en setti þá á uppboð árið 1934.
Annar breskur fuglaáhugamaður, Vivian Vaughan Davis Hewitt, keypti þá á uppboðinu en hann átti fyrir um 100 þúsund hami og uppstoppaða fugla sem og hátt í eina milljón fuglsegg. Eftir dauða hans var parið, ásamt tveimur öðrum geirfuglum, boðið upp í London árið 1974. Þar keypti Náttúrugripasafn Cincinnati einn haminn og eitt eggið á 25 þúsund dollara.
Hins vegar hefur komið í ljós að uppboðshaldarinn hefur ruglað saman gripum. Bandaríkjamennirnir töldu sig vera að kaupa síðasta karldýrið en í rauninni var þetta kvendýrið. Ekki er hægt að kyngreina geirfugla út frá hamnum einum saman.
Eftir að ljóst var að síðasta karldýrið væri að finna í Brussel var ákveðið að gera rannsókn á haminum í Cincinnati. Nú hefur það verið staðfest að þetta sé síðasta kvendýrið og þar með er hin 180 ára ráðgáta leyst.
„Parið sem var drepið í Eldey í júní árið 1844 er einstakt og dauði þeirra er stór hluti af sögunni um endalok geirfuglsins,“ segir í rannsókninni.
