fbpx
Fimmtudagur 26.júní 2025
Fréttir

Telur að aðeins tvö lönd í heiminum séu örugg ef kjarnorkustyrjöld brýst út

Ritstjórn DV
Miðvikudaginn 25. júní 2025 22:00

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Kjarnorkustyrjöld myndi hafa hrikalegar afleiðingar í för með sér fyrir allt mannkynið og meirihluti jarðarbúa myndi að líkindum deyja á nokkrum mánuðum eða árum.

Annie Jacobson, rannsóknarblaðamaður og rithöfundur, hefur látið sig þessi mál varða en hún skrifaði bókina Nuclear War: A Scenario sem kom út í fyrra.

Hún var gestur Steven Bartlett í þættinum The Diary of a CEO fyrir skemmstu þar sem hún sagði að íbúar Nýja-Sjálands og Ástralíu væru að líkindum þeir einu sem gætu verið tiltölulega öruggir ef kjarnorkustríð brýst út.

Tólf þúsund kjarnorkusprengjur í heiminum

Talið er að yfir 12 þúsund kjarnorkusprengjur séu til í heiminum og er stór meirihluti þeirra í vopnabúrum Rússa og Bandaríkjamanna. Þess utan eiga Kínverjar, Frakkar, Bretar, Indverjar og Pakistanar slík vopn og auk þess er almennt talið að Ísrael eigi kjarnorkuvopn og að Norður-Kórea og Íran stefni að því.

Hættan á kjarnorkustyrjöld hefur að líkindum ekki verið meiri frá tímum kalda stríðsins og eru það átökin á milli Rússlands og Úkraínu og Ísraels og Írans sem gera það að verkumm.

Annie sagði í viðtalinu að staðir eins og Iowa í Bandaríkjunum og Úkraína yrðu „þaktir snjó“ í tíu ár og landbúnaður myndi hrynja. „Og þegar það gerist, þá deyr fólk,“ varaði hún við.

„Ofan á þetta bætist geislavirk eitrun því ósonlagið yrði svo skemmt að ekki væri hægt að vera úti í sólinni. Fólk yrði neytt til að búa neðanjarðar,“ sagði hún.

Bendir hún á að Ástralía og Nýja-Sjáland séu tiltölulega sjálfbær þegar kemur að matvælaöryggi og loftslag þar sé tiltölulega stöðugt sem hentar vel í landbúnaði. Staða landbúnaðar í þessum ríkjum er þegar sterk og hafa löndin næg landgæði til að framleiða mat.

Hnattrænir loftstraumar skipta máli

Fleiri ástæður eru þó nefndar.

Bæði lönd eru langt frá norðurhveli jarðar þar sem flest kjarnorkuvopn eru staðsett og mestar líkur eru á árásum, til dæmis frá Rússlandi og Bandaríkjunum. Þá hafa löndin ekki gefið sig út fyrir að vera hernaðarveldi og engin kjarnorkuvopnakerfi eru staðsett þar.

Færi svo að sprengjur myndu springa einhvers staðar á norðurhveli jarðar myndu hnattrænir loftstraumar gera það að verkum að það gæti langan tíma fyrir geislavirkni að berast yfir á suðurhvelið ef hún gerði það yfir höfuð. Þá þarf varla að taka fram að bæði lönd eru í Kyrrahafinu og geta á tiltölulega auðveldan hátt einangrað sig.

Við vinnslu bókar sinnar ræddi Annie meðal annars við hátt setta embættismenn, þar á meðal fyrrverandi ráðherra varnarmála og hátt setta einstaklinga í hernum. Öllum ber þeim saman um að hættan á kjarnorkustríði sé fyrir hendi og hún sé meiri en oft áður.

Sum samfélög færu aftur til fornaldar

Annie sagðist hafa viljað skrifa bókina því hún telur að fólk almennt vanmeti hættuna af kjarnorkustyrjöld. Margir geri sér ekki einu sinni grein fyrir því hvaða afleiðingar slík styrjöld gæti haft.

„Ég vildi sýna, af mikilli nákvæmni, hversu hræðilegar afleiðingar kjarnorkustyrjöld getur haft,“ sagði hún í viðtalinu og bætti við að hún hefði rætt við marga sérfræðinga á þessu sviði til að geta teiknað upp raunsæja mynd af afleiðingunum.

Hún segir að það kvikni í nánast öllu í fimmtán kílómetra radíus frá þeim stað sem sprengjan fellur. Krafturinn sé svo mikill að byggingar hrynji eins og spilaborgir á einu augabragði. Geislun muni hafa víðtækar afleiðingar fyrir lífverur sem muni deyja á nokkrum mínútum, klukkustundum, dögum eða vikum. Segir Annie að hætta sé á að skálmöld brjótist þar sem lögum og reglum samfélagsins verður vikið til hliðar. Margir myndu hreinlega vilja deyja strax.

„Það er tilvitnun í Níkíta Khrústjov, aðalritara sovéska kommúnistaflokksins, sem sagði eitt sinn að í kjarnorkustríði myndu hinir lifandi öfunda hina dauðu,“ sagði hún. Hún segir að mannskepnan, sum samfélög að minnsta kosti, færu aftur til fornaldar þar sem lífsbaráttan yrði afar hörð og nauðsynjar af skornum skammti. „Fólk mun slást um það sem er til, fólk verður vannært, veikt, búið að missa allt og alla sem þeir þekktu. Hvernig mun fólki líða þá?“

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

Fréttir
Fyrir 2 dögum

Guðmundur lýsir ótrúlegu þekkingarleysi: Leiðsögumaður spurði hvar allt hestakjötið væri

Guðmundur lýsir ótrúlegu þekkingarleysi: Leiðsögumaður spurði hvar allt hestakjötið væri
Fréttir
Fyrir 2 dögum

Egill varar valkyrjurnar við – „Held að ríkisstjórnin megi vara sig“

Egill varar valkyrjurnar við – „Held að ríkisstjórnin megi vara sig“