„Það er veru­lega gagnrýnivert að áhersla rík­is­stjórn­ar­inn­ar skuli ekki vera á niður­greiðslu skulda til að lækka vaxta­kostnað,“ segir Hanna Katrín Friðriksson, þingmaður Viðreisnar, í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag.

Hanna Katrín segir að langflest heimili landsins líði fyrir hið séríslenska vaxtaokur og sífellt fleiri átti sig á lausninni sem er að taka upp nothæfan gjaldmiðil. Fleira íþyngi þó íslenskum heimilum og nefnir hún að ríkisstjórnin eyði einfaldlega um efni fram.

Eyða meira en aflað er

„Á hverju ári frá 2019 hef­ur rík­is­stjórn­in eytt meiri pen­ing­um en hún hef­ur aflað. Það geng­ur aug­ljós­lega ekki til lengd­ar og mun óhjá­kvæmi­lega enda í skatta­hækk­un­um verði ekki breyt­ing á. Rík­is­stjórn­in hef­ur ekki einu sinni svig­rúm til þess að reisa mik­il­væga varn­argarða við Svartsengi og um Grinda­vík án þess að leggja nýj­an skatt á heim­ili lands­ins,“ segir Hanna Katrín í grein sinni og bætir við að almenningur á Íslandi megi ekki við því að greiða hærri skatta.

„Við greiðum þegar eina hæstu skatta í heimi en þjón­ust­an sem við fáum á móti end­ur­spegl­ar það ekki. Fólk þarf að bíða í marga mánuði eft­ir tíma hjá heilsu­gæslu. Biðin eft­ir ann­arri og sér­tæk­ari þjón­ustu er stund­um mæld í árum. Örorku- og elli­líf­eyr­isþegar búa við lök kjör og víða þarf átak þegar kem­ur að end­ur­bót­um og upp­bygg­ingu á innviðum mik­il­vægr­ar þjón­ustu.“

Þörf á allsherjar tiltekt

Hún segir það augljóst að lausnin sé ekki að láta almenning í landinu borga meira. Ráðast þurfi í gagngera endurskoðun á því í hvað peningar hins opinbera fara. Allsherjar tiltekt þurfi í ríkisrekstrinum.

„Aðeins þannig get­um við bætt op­in­bera þjón­ustu og tek­ist á við mik­il­væg verk­efni framtíðar­inn­ar án þess að sækja í vasa millistétt­ar­inn­ar sem hef­ur held­ur bet­ur fundið fyr­ir verðbólg­unni og til­heyr­andi vaxtaáþján á eig­in skinni.“

Hanna Katrín bendir á að hluti af vandanum sé yfirdráttarlán ríkisstjórnarinnar. Þannig muni ríkið borga 110 milljarða króna í vexti á næsta ári.

„Það er meira en tvö­föld sú fjár­hæð sem mennta- og barna­málaráðuneytið fær í öll sín verk­efni. Það er meira en ríkið ver á ári í ör­orku og mál­efni fatlaðra. Það væri næst­um hægt að tvö­falda fram­lög til sjúkra­húsþjón­ustu fyr­ir þessa fjár­hæð og rúm­lega fjór­falda fram­lög til lög­regl­unn­ar. Það er veru­lega gagnrýnivert að áhersla rík­is­stjórn­ar­inn­ar skuli ekki vera á niður­greiðslu skulda til að lækka vaxta­kostnað. Þegar litið er til þess að ríkið, líkt aðrir sem lifa hér í krónu­hag­kerf­inu, borg­ar marg­falda vexti á við það sem þekk­ist í öðrum lönd­um er það ekki bara gagnrýnivert, held­ur óskilj­an­legt.“

Hanna Katrín segir að þessu þurfi að breyta og áherslur á ráðdeild í ríkisrekstri, sem Viðreisn hefur meðal annars talað fyrir, þurfi að fá brautargengi.

„Áhersl­ur á að ríkið hafi skýra sýn á helstu verk­efni og for­gangsraði fjár­mun­um í nauðsyn­lega þjón­ustu. Ríkið þarf að draga úr óþarfa eyðslu sem ýtir und­ir verðbólgu og skatta­hækk­an­ir. Það þarf skiln­ing á því að skatt­ar séu nýtt­ir í mik­il­væga sam­fé­lagsþjón­ustu en ekki sem af­sök­un fyr­ir óráðsíu í rík­is­rekstri. Þetta er jú pen­ing­ar heim­il­anna,“ segir hún að lokum í grein sinni.