Samfélagið á það til að leggja það að jöfnu að vera karlmaður og að fá holdris. Þar með ef limurinn svarar ekki kallinu þegar það kemur, geta limhafar fundið fyrir skömm. Það er náttúrulega algjörlega óþarfi. Enda holdris ekki einfalt ferli heldur byggist á því að líkaminn sé að virka, og ekki bara líkaminn heldur heilinn líka.
Holdris verður algengara vandamál eftir því sem menn verða eldri, en undanfarin ár hafa yngir og yngri karlmenn farið að glíma við vandann. Hjá þeim sem eldri eru má gjarnan rekja risvandann til starfsemi líkamans, en hjá þeim yngri er gjarnan um að ræða streitu, frammistöðukvíða eða óraunhæfar væntingar.
WebMd birti um daginn 11 ráð sem gott er að huga að, áður holdris fer að verða vandi.
Ef matur er slæmur fyrir hjartað þitt, þá er hann ekki að fara gera lim þínum nokkurn greiða heldur. Ef maturinn er að valda stíflum eða fyrirstöðum í æðum þá er það ekki bara hjartaáfall sem fólk gæti átt í vændum. Typpi eiga erfitt með að ná reisn ef flæði blóðs þangað er takmarkað. Þetta er mataræði sem gjarnan inniheldur lítið sem ekkert af ávöxtum og grænmeti en hins vegar mikið af feitum, steiktum og unnum matvörum.
„Allt sem er slæmt fyrir hjarta karlmanns er slæmt fyrir typpið hans,“ segir læknirinn Andrew McCulloguh.
Rannsóknir benda eins til að þeir karlmenn sem fylgja svokölluðu miðjarðarhafs-mataræði eru ólíklegri til að glíma við risvanda, heldur en karlmenn sem fylgja óhollari vestrænum matarvenjum.
Yfirþyngd getur haft í för með sér heilsukvilla á borð við sykursýki. Sykursýkin getur svo valdið taugaskaða, þar með á þeim taugum sem sjá um starfsemi limsins.
Of hátt kólesteról í blóði eða háþrýstingur geta skemmt æðar. Til dæmis æðarnar sem dæla blóði í liminn. Þar með getur háþrýstingurinn valdið því að ekki er hægt að ná upp þrýstingi þar sem vonast er eftir honum.
Mikilvægt er að fylgjast vel með þessum gildum, en til dæmis er hægt að láta mæla blóðþrýsting í apótekum. Því miður er það líka svo að lyf sem tekin eru við háþrýstingi geta komið í veg fyrir holdris. Svo það er líklega gott að koma í veg fyrir háþrýstinginn frekar en að þurfa að takast á við hann.
Óhófleg áfengisdrykkja getur valdið lifraskaða, taugaskaða og fleiri kvillum. Ofdrykkja getur líka haft áhrif á jafnvægi karlhormóna og leitt til risvanda. Ekkert bendir til þess að hófleg drykkja hafi sömu áhrif, en þeir sem vilja hafa vaðið reist fyrir neðan sig vilja kannski sleppa áfenginu alfarið.
Heilbrigður líkami, heilbrigður deli. Rannsóknir hafa sýnt að kyrrseta getur leitt til risvanda og eins að hlaup, sund og aðrar þolæfingar geta komið í veg fyrir risvanda. Eldri menn ættu þó að gæta þess að forðast æfingar sem setja of mikinn þrýsting á spöng þeirra, sem er svæðið milli pungsins og borunnar. Þar eru mikilvægar taugar og æðar sem betra er að kremja ekki. Svo risvandi og spinning fer ekki vel saman.
Þeir sem komast ekki hjá því að hjóla ættu að huga að því að hnakkur og hjólabuxur séu að veita spönginni smá vörn.
Kegel-æfingar eru ekki bara fyrir píkur. Þessar æfingar eru líka fyrir limi. Þessar æfingar felast í því að spenna vöðvana á kynfærasvæðinu og slaka þeim til skiptis. Gert rétt ætti æfingin að láta liminn skoppa lítillega. Með þessum æfingum er hægt að þjálfa vöðva sem spila hlutverk í holdrisi.
Eldri menn ættu að huga að hormónabúskap sínum, en gildi testósteróns eiga til að hrynja við 50 ára aldur. Þetta getur valdið einkennum á borð við dræma kynhvöt, geðsveiflur, lítið úthald, ákvörðunarfælni og risvanda.
Sterar og standpínur eru erkifjendur. Þeir sem hafa misnota stera þekkja þetta vel. Sterar geta valdið því að eistun skreppa saman og eins rústað getunni til að framleiða og viðhalda testósteróni.
Það er engin reisn í reykingum. Bókstaflega. Þær gera ekkert til að hjálpa typpinu þínu að hressa sig við. Reykingar hafa neikvæð áhrif á æðakerfið, lætur æðar dragast saman, og þar með mögulega komið í veg fyrir að blóðið renni suður.
Stundum er gaman að prófa eitthvað villt og galið í svefnherberginu. En stundum getur það endað með ósköpum. Sum tilfelli risvanda má rekja beint til meiðsla sem typpin urðu fyrir í samförum. Sumir tala um tré sem beygjast en brotna ekki en það er betra að passa að beygja hvorki liminn né brjóta hann.
Andleg streita veldur því að adrenalín fer að streyma um líkamann. Þá herpast æðarnar saman, og þá getur verið erfitt að rísa upp.
