Áætlanir um nýbyggingar í Arnarlandi hafa vakið upp áleitnar spurningar um framtíðarsýn skipulagsmála. Það er óásættanlegt að ráðast í svo stórt verkefni án þess að tryggja raunhæfar lausnir fyrir grunnforsendur eins og aðgengi íbúa og viðskiptavina að hverfinu. Ef ekkert verður að gert, er hætta á að við stöndum frammi fyrir alvarlegu umhverfisslysi eins og dæmin í Mjóddinni sýna þar sem lífsgæði íbúa eru í húfi.

Óljósar lausnir á umferðarmálum

Á fundi sem Garðabær hélt nýverið komu í ljós stórar brotalamir í skipulagsvinnunni. Aðkoma að Arnarlandi frá Fífuhvammsvegi er enn í fullkominni óvissu og samstarf við nágrannasveitarfélagið Kópavog virðist ómarkvisst. Á sama tíma er ljóst að Borgarlína, sem gæti dregið úr umferðarálagi, mun ekki verða að veruleika fyrr en mörgum árum eftir að fólk flytur inn í hverfið, ef hún verður þá yfirhöfuð að veruleika. Þetta þýðir að allar áætlanir um umferðarspár fyrir hverfið eru byggðar á ósannfærandi forsendum.

Hugmyndin um að treysta á einkabíla í hverfi sem á að hýsa yfir 1000 íbúa og stóra þjónustubyggingu er skýr vísbending um skammsýni. Bílastæðafjöldi er takmarkaður, og miðað við væntanlega fjölda íbúa, starfsmanna og viðskiptavina má búast við mikilli umferð og umtalsverðum flöskuhálsum á lykilgatnakerfi Kópavogs og Garðabæjar.

Umhverfisáhrif sem eru hunsuð

Hér er ekki bara um að ræða óþægindi fyrir íbúa og nágranna. Umhverfisáhrifin gætu verið alvarleg. Þegar fólk hefur ekki raunhæfan kost á að nýta almenningssamgöngur eða göngu- og hjólastíga, eykst bílaumferð, með öllum þeim auknu losunaráhrifum sem því fylgja. Það er sérkennilegt að sjá sveitarfélag eins og Garðabæ, sem auglýsir sig sem grænt og framsækið, leggja til lausnir sem augljóslega stefna að auknu kolefnisspori.

Skuggavarp og vindáhrif

Þessi skammsýni birtist einnig í því hvernig önnur áhrif framkvæmda hafa verið metin. Skuggavarpsmyndir, sem aðeins sýna áhrif á vorin og sumrin og sýna ekki raunverulega hæð húsa hunsa þá staðreynd að á vetrarmánuðum gæti skuggavarp verið yfirgnæfandi fyrir nágranna. Þá er óljóst hvort tekið hafi verið tillit til sviftvinda og annarra neikvæðra þátta sem stórar byggingar hafa oft í för með sér.

Að læra af reynslu annarra

Það er nauðsynlegt að draga lærdóm af mistökum annarra stórra skipulagsverkefna, þar sem skortur á framtíðarsýn og lausnum á aðgengismálum hefur leitt til alvarlegra vandamála. Í stað þess að horfa til tímabundinna lausna, eins og að bæta við bílastæðum, ættu skipuleggjendur að setja sjálfbærni í forgrunn. Þetta felur í sér að tryggja góða og raunhæfa tengingu við almenningssamgöngur frá upphafi, auk þess að skapa umhverfi sem hvetur til göngu, hjólreiða og annarra vistvænna ferðamáta en þá þarf líka þjónusta við þá stíga að vera til staðar eins og td. ef það frystir þá þarf að setja sand á stíga um leið því annars er ekki fært á stígunum eins og nýleg dæmi sýna þar sem 60 manns detta og brotna á sama sólarhring.

Hætta á umhverfisslysi

Ef ekkert verður að gert til að endurskoða þessar áætlanir, er hætt við að Arnarland verði dæmi um skemmt tækifæri. Hverfi sem hefði getað orðið sjálfbært og mannvænt getur í staðinn orðið að martröð – svæði þar sem umferðarþungi, umhverfisspjöll og skert lífsgæði ráða ríkjum.

Tími til að staldra við

Ábyrgð skipulagsyfirvalda er mikil. Það er ekki hægt að afgreiða framtíðarsýn sem loðnar hugmyndir um samvinnu eða óljósar væntingar til samgönguverkefna. Það þarf að endurskoða áætlanir um Arnarland og setja áherslu á að tryggja sjálfbærar lausnir sem ganga upp fyrir íbúa, umhverfið og nærliggjandi samfélög. Að öðrum kosti horfum við á klassískt dæmi um skammsýni í skipulagsmálum, sem getur haft afdrifaríkar afleiðingar fyrir alla hlutaðeigandi.

Höfundur er íbúi í Garðabæ.